ارزيابي تنوع ژنتيكي جمعيت هاي Triticum boeoticum با استفاده از نشانگرهاي ملكولي CBDP و ISSR

Assessment of genetic diversity in Triticum boeoticum populations using CBDP and ISSR molecular markers

خويشاوندان وحشي منبع ژنتيكي ارزشمندي براي استفاده دربرنامه هاي به نژادي گندم محسوب مي شوند. گونه Triticum boeoticum يكي از مهم ترين خويشاوندان وحشي گندم مي باشد كه خاستگاه اوليه آن بخش هاي مركزي و شرقي هلال حاصل خيز است. در اين پژوهش، تنوع ژنتيكي بين 39 توده مختلف جمع آوري شده از دو ناحيه شمالي و جنوبي رشته كوه هاي زاگرس با استفاده از نشانگرهاي ISSR وCBDP مورد بررسي قرار گرفت. آغازگر هاي ISSR وCBDP در مجموع به ترتيب 230 و 65 باند چند شكل قابل امتيازدهي ايجاد نمودند. ميزان فاصله ژنتيكي برآورد شده بين جفت ژنوتيپ ها بر اساس داده هاي ISSR و CBDP به ترتيب 0/36 و 0/40 به دست آمد. شاخص محتواي اطلاعات چندشكل در دامنه 0/24تا 0/38 براي آغازگرهاي ISSR و 0/23 تا 0/43 براي آغازگرهاي CBDP متغير بود. تجزيه كلاستر داده هاي تركيبي ISSR وCBDP به روشUPGMA توده هاي مورد بررسي را در دو گروه كلي طبقه بندي نمود كه البته دو توده شماره 35 و 31 به صورت جداگانه دسته بندي شدند. اين گروه بندي توسط تجزيه به مختصات اصلي (PCoA) مورد تاييد قرار گرفت و با موقعيت جغرافيايي محل جمع آوري نمونه ها تا اندازه اي مطابقت داشت. نتايج تجزيه واريانس ملكولي (AMOVA) نشان داد كه 94 درصد از تنوع برآورد شده مربوط به درون جمعيت ها و 6 درصد آن مربوط به بين جمعيت ها مي باشد. برآورد تعداد الل (Na)، الل موثر (Ne)، شاخص شانون (I) و ميزان هتروزيگوسيتي (H) نشان داد كه جمعيت زاگرس شمالي در مقايسه با زاگرس جنوبي از ميزان تنوع ژنتيكي بيش تري برخوردار مي باشد. نتايج اين تحقيق بيانگرتنوع قابل ملاحظه اي براي گونهT. boeoticum در نواحي زاگرس بود و نشان داد كه نشانگرهاي CBDP همانند نشانگرهاي ISSR ابزار مناسبي براي ارزيابي تنوع ژنتيكي در خويشاوندان وحشي گندم مي باشند.

Wild relatives are valuable genetic source for wheat breeding programs. Triticum boeoticum is an important wild relative of wheat. Eastern and central parts of the Fertile Crescent are the origins of T. boeoticum. In the present study, the genetic diversity among 39 accessions of T. boeoticum collected from North and South areas of Zagros was investigated using ISSR and CBDP markers. ISSR and CBDP primers generated 230 and 65 scorable polymorphic bands respectively. According to ISSR and CBDP data, the average of genetic distance between genotypes were 0.36 and 0.40 respectively. Polymorphism information content for ISSR and CBDP primers ranged from 0.24 to 0.38 and 0.23 to 0.43 respectively. Cluster analysis based on combined(ISSR and CBDP) data using UPGMA method classified all accessions into two main groups, although two accessions(31,35) classified individually. This clustering was supported by principal coordinate analyses (PCoA). This classification was in accordance with their eco-geographical distribution. The results of AMOVA indicated that 94% of the molecular variance was partitioned within populations, while the genetic variation between populations was 6%. According to Shannon’s index(I), Nei’s genetic diversity(He), the observed(Na) and effective (Ne) number of alleles, the northern population had a higher level of genetic diversity than the southern population.The Results indicated a desirable genetic diversity in Triticum boeoticum and confirmed that the CBDP markers as well as ISSR markers are suitable tools for studying genetic diversity in wild relatives of wheat.