حديث دوبارزادگي امام صادق (ع) از ابوبكر در سنجه نقد

وجود حديث دوبارزادگي از خليفه نخست و اميد به شفاعت وي از قول امام صادق (ع)، ازجمله احاديث بازتاب يافته در متون روايي است كه يكي از دستاوردهاي آن را حسن رابطه امام صادق (ع) با رويكردهاي اهل سنت و افتخار يا فضيلتي براي ايشان دانسته­اند. در اهل سنت، دارقطني با چهار طريق ضعيف و در شيعه، اربلي از قول فردي به نام جُنابَذي ـ يكي از علماي حنبلي ـ اين روايت را نقل كرده‌اند كه وجود راوياني شامي در اسناد، از اعتبار آن فروكاسته است. اين مقاله با رويكردي تحليلي- انتقادي مي­كوشد سند و تمام طرق آن را در منابع فريقين در سنجه نقد نهد و در تلاش است با كاوش در ديگر مصادر و يافتن بسامد و گونه­هاي حديثي و تاريخي، روايت دارقطني را كه نخستين ناقل اين حديث است، نقد و بررسي نمايد. روايت مزبور، ضمن تعارض با اخبار تاريخي واردشده در كتب اهل سنت و يا حتي كتب شيعي، ازنظر ادله­ قرآني، حديثي، عقلي، ركاكت معنا و نيز تعارض با روايات و سنت، محل مناقشه است. اين نوشتار ميزان تطابق اين حديث با ديگر احاديث موجود از امام صادق (ع) را ارزيابي كرده و بدين باور است كه اگر قرار به افتخار باشد به ولايتمداري است نه ارتباط نَسَبي؛ همچنين ناسازواري اين حديث با نحوه برخورد خليفه نخست با اميرمؤمنان (ع) و حضرت زهرا (س) در اتفاقات پس از رحلت پيامبر (ص)، اعتماد به آن را فرو مي­ كاهد.