پديد آورندگان :
داودي، عبدالرضا دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز - گروه زراعت و اصلاح نباتات , زينل زاده تبريزي، حسين مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان اردبيل - بخش تحقيقات زراعي و باغي , شيراني راد، اميرحسين سازمان تحقيقات، ترويج و آموزش كشاورزي كرج - بخش تحقيقات دانه هاي روغني
كليدواژه :
سلنات سديم , ژنوتيپ , عملكرد , پرولين , تاريخ كاشت
چكيده فارسي :
عنصر سلنيوم نقش حفاظتي و تاثير مثبتي روي خصوصيات كمي و كيفي گياهان دارد. به منظور بررسي تاثير محلول پاشي سلنيوم بر محتواي پرولين برگ و برخي خصوصيات كمي و كيفي ارقام كلزا در شرايط تنش دمايي آخر فصل، آزمايشي به صورت فاكتوريل اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار به مدت دو سال زراعي (94-1393 و 95-1394) در كرج اجرا گرديد. در اين آزمايش عامل اول تاريخ كاشت، عامل دوم سلنيوم و عامل سوم ژنوتيپ بود كه عامل اول و دوم به صورت فاكتوريل در كرت هاي اصلي و عامل سوم به صورت اسپليت پلات در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج نشان داد صفات كمي و كيفي كلزا در اين آزمايش تحت تأثير تاريخ كاشت قرار گرفت. تاخير در كاشت باعث كاهش بقاي زمستانه، عملكرد بيولوژيكي، عملكرد دانه، قطر طوقه، محتواي نسبي آب برگ ژنوتيپ هاي كلزا گرديد. از طرف ديگر تاخير در كاشت باعث افزايش نسبي آب طوقه در مرحله روزت و پرولين برگ در مرحله روزت ژنوتيپ هاي كلزا گرديد اما بر روي شاخص برداشت ژنوتيپ ها تاثير
معني داري نداشت. محلول پاشي سلنيوم باعث بهبود بقاي زمستانه، عملكرد بيولوژيكي، عملكرد دانه، قطر طوقه و محتواي نسبي آب برگ ژنوتيپ هاي كلزا گشت. همچنين محلول پاشي سلنيوم ميزان پرولين برگ در مرحله روزت را به طور معني داري كاهش داد كه عامل مهمي در تحمل ژنوتيپ ها به شرايط كشت تاخيري و تنش گرماي آخر فصل داشت. از نظر بقاي زمستانه، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيكي، لاين L72 در بين ژنوتيپ هاي مورد بررسي بهترين پاسخ را به اين صفات در كشت به هنگام نشان داد اما در شرايط كشت تاخيري رقم Opera بهتر از بقيه ژنوتيپ ها بود، اگرچه با لاين L72 تفاوت معني داري نداشت.
چكيده لاتين :
Selenium has a protective and positive effect on the quantitative and qualitative characteristics of the plants. In order to investigate the effect of selenium foliar application on leaf proline content and some quantitative and qualitative characteristics of rapeseed cultivars under end-season thermal stress, a factorial split plot experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications for two years (2014-2016) in Karaj, Iran. In this experiment, the first factor was planting date on October 15 (timed planting), October 25 (relatively late planting) and November 5 (delayed planting), the second factor was selenium in two levels, including non-application and application of 30 grams per liter of sodium selenate and third factor was genotype, including a commercial cultivar, two promising lines and three foreign commercial hybrids, so that the first and second factor were factorially in the main plots and the third factor was split plot as in sub plot. The results showed that quantitative and qualitative characteristics of rapeseed in this experiment were affected by planting date. Delay in planting reduced winter survival, biological yield, seed yield, crown diameter, relative water content of leaves of rapeseed genotypes. Furthermore, the delay in planting caused a significant increase in the crown water and leaf proline content in the rosette stage, but did not have a significant effect on the harvest index of the genotypes. Selenium foliar application improved the winter survival, biological yield, seed yield, crown diameter and relative water content of leaves of rapeseed genotypes. Selenium foliar application also significantly reduced leaf proline content in the rosette stage, which was an important factor in tolerance of genotypes to delayed planting and end-season thermal stress. In terms of winter survival, seed and biological yield, the L72 line showed the best response to these traits in timed planting, but in terms of delayed planting, Opera was better than the other genotypes, although there was no significant difference with the L72 line.
