ترسيم نقشه حساسيت نواحي مستعد فرونشست با استفاده از روش وزن شواهد (مطالعه موردي: دشت كبودر آهنگ-فامنين)

Mapping the sensitivity of subsidence prone areas using the weight of evidence method (Case study: Kaboudarahang-Famenin Plain)

عواقب و آثار فعاليت‌هاي انساني در چند دهه اخير گاه چنان مخرب و غيرقابل‌بازگشت به حالت اوليه بوده كه توجه همه اقشار را به خود جلب كرده است. يكي از اين اثرات، فروچاله­ هايي است كه در بخش‌هاي مختلف سياره زمين و ازجمله ايران، استان همدان و به‌صورت متمركز در دشت كبودر آهنگ-فامنين اتفاق افتاده است. در اين‌ ارتباط، پژوهشگران معتقدند كه مهم‌ترين پيامد­هاي برداشت بي‌رويه از آب‌هاي زيرزميني، حفر چاه‌هاي غيرمجاز و فعاليت نيروگاه حرارتي شهيد مفتح، تغيير پارامترهاي خاكي و پيدايش فروچاله­هاي منطقه است. بدين منظور كليه اطلاعات زمين‌شناسي، گسل، هيدرولوژيكي، ارتفاعي، شيب، جهت شيب، كاربري اراضي و راه‌هاي منطقه با استفاده از نقشه‌هاي توپوگرافي و زمين‌شناسي، مدل رقومي ارتفاعي و تصاوير Google Earth استخراج و جهت بررسي روند فروچاله­ها با توجه به تعداد و تراكم آن‌ها در نرم‌افزار GIS وزن دهي گرديد. نتايج نشان مي‌دهد كه تراز آب‌هاي زيرزميني، زمين‌شناسي، كاربري اراضي و دامنه ارتفاعي از مهم‌ترين عوامل اثرگذار در ايجاد فروچاله است؛ اما نقش عوامل خارج از منطقه و در بخشي دورتر از فروچاله­ ها كه باعث افت شديد آب‌هاي زيرزميني شده است، در يك ديد فضايي اهميت بيشتري دارد. احداث سد اكباتان بر روي مهمترين رودخانه تأمين كننده آب دشت هاي موردمطالعه، گسترش شهر (همدان) و تغيير كاربري اراضي اطراف شهرها، از مرتع به كشاورزي، مانع از رسيدن آب به دشت هاي كبودرآهنگ و فامنين شده و افزايش تقاضاي آب در پايين دست به همراه زيرساخت مناسب فراهم شده از قبل (انحلال آهك) در ايجاد فروچاله ها نقش مهمي داشته اند.

The consequence of human activities caused destructive and irreversible problems to the original state in the few past decades that has attracted the attention of all walks of life. The sinkholes are one of the mentioned effects in different parts of the planet such as Iran, Hamadan and especially have been happened in Kaboudarahang-Famenin plain. Researchers believe that the most important consequences of the indiscriminate withdrawal of groundwater and illegal wells and the activities of Shahid Mofatteh thermal power plant change the parameters of soil caused appearance sinkholes in that area. All of the geological information, faults, hydrological, elevation, slope, aspect, and land use investigated by topographical geological maps, also digital elevation models and Google Earth image processes used for the study on the extraction and sinkholes due to the numbers and distribution of wells were assigned in GIS software. The results show that the level of groundwater, geology, land use and height of the range are the most effective factors in the creation of sinkholes; but the efficiency of surrounding factors and in somewhere farther from the sinkholes. The construction of Ekbatan dam on the most important river as the main water provider of understudy plains, the development of Hamadan city and changing the surrounding land use in Bahar county to agricultural, prevent from reaching water to the Kabodarahang and Famenin plains as a former and increasing the water demand in downstream is caused numerous sinkholes that was provided with favorable conditions than before (the dissolution of limestone).