مطالعه واكنش ژنوتيپ هاي توتون (Nicotiana tabacum L.) به علف‌ هرز گل‌جاليز (Orobanche cernua L.) با استفاده از شاخص هاي تحمل به تنش

Study of Tobacco (Nicotiana tabacum L.) Genotypes Reaction to Broomrape (Orobanche cernua L.) Weed Using Stress Tolerance Indices

به‌ منظور مطالعه مقاومت توتون به علف هرز گل جاليز، دو آزمايش در قالب طرح بلوك­ هاي كامل تصادفي در شرايط داراي گل جاليز و بدون گل جاليز در مركز تحقيقات توتون اروميه طي دو سال 87-1386 و 1387-88 اجرا شد. نتايج نشان داد كه گل جاليز باعث كاهش مقدار كليه صفات مورد مطالعه مي ­شود و صفات خشك اندام­ هوايي بوته (31%) و وزن خشك ريشه (30%) به­ ترتيب بيشترين كاهش را داشتند و به­ عنوان حساس­ترين صفات شناخته شدند. نتايج تجزيه همبستگي نشان داد كه صفات تعداد برگ، وزن خشك اندام هوايي و وزن خشك ريشه بيشترين همبستگي مثبت و معني ­داري را با عملكرد برگ توتون در شرايط حضور علف هرز گل جاليز و بدون گل جاليز دارند. بنابراين مي­ توان از اين صفات جهت گزينش ارقام پرمحصول توتون استفاده نمود. همچنين مشخص شد كه بين عملكرد برگ در شرايط گل جاليز و بدون گل جاليز با شاخص ­هاي ميانگين هندسي و هارمونيك و شاخص تحمل تنش همبستگي مثبت بالايي وجود دارد. لذا مي­ توان از اين شاخص­ ها جهت ارزيابي تحمل به علف هرز گل جاليز در توتون استفاده نمود. تجزيه كلاستر، ژنوتيپ‌ هاي مورد مطالعه را در سه گروه حاوي ژنوتيپ‌­هاي حساس (42 ژنوتيپ)، ژنوتيپ‌ هاي داراي تحمل متوسط (13 ژنوتيپ) و ژنوتيپ‌ هاي متحمل (9 ژنوتيپ) گروه­ بندي نمود. در مجموع با توجه به نتايج حاصل از اين تحقيق مي ­توان ژنوتيپ‌ هاي C.H.T.209.12e و C.H.T.209.12e×F.K.40-1 و ژنوتيپ‌­هاي SPT413، SPT432 و SPT412 را به­ ترتيب متحمل‌ترين و حساس­ ترين

In order to study the resistance of tobacco genotypes to Broomrape (Orobanche cernua L.), two experiments based on the randomized complete block design with three replications were conducted at non-stress and broomrape stress conditions at the tobacco research center of Urmia for two sucsessive years (2007-2009). The results showed that the broomrape infestation reduced the mean of all studied traits. The maximum reduction was recorded in aerial part dried weight (31%) and root dried weight (30%), respectively. So that, these traits were known as susceptible traits. The traits such as number of leaves, aerial part dried weight and root dried weight showed highly positive and significant correlation with tobacco yield at non-stress and stress conditions, respectively. So, one can use these traits for selecting tobacco genotypes with high yield performence. It was also found that there is a high correlation between the tobacco yield in non-stress and stress conditions with harmonic and geometric mean indices and stress tolerance index, so these indices can be used to assess tolerance to Broomrape stress in tobacco. Cluster analysis grouped the studied genotypes into three clusters containing susceptible genotypes (42 genotypes), moderately resistant (13 genotypes) and resistance (9 genotypes). In overall, the genotypes C.H.T.209.12e, C.H.T.209.12e×F.K.40-1 and genotypes SPT413, SPT432 and SPT412 are introduced as the most resistance and the highest susceptible genotypes to Broomram, respectively.