ارزيابي تنوع ژنتيكي و تفكيك متجاوز عملكرد و اجزاي عملكرد لاين‌هاي F6 حاصل از تلاقي KO37×CAN1066 بزرك (Linum usitatissimum L.)

Evaluation the Genetic Diversity and Transgressive Segregation for Yield and Yield Components of F6 Linseed (Linum usitatissimum L.) Lines Derived from KO37 × CAN1066 Cross

به ­منظور بررسي تنوع ژنتيكي و ميزان تفكيك متجاوز در لاين‌هاي F6 بزرك حاصل از تلاقي KO37×CAN1066 ، تعداد 824 لاين اصلاحي حاصل از انتخاب در 106 لاين F5در قالب طرح آگمنت به­ همراه پنج شاهد مورد ارزيابي قرار گرفتند. ميانگين لاين‌ها در هر فاميل F5 محاسبه و تنوع بين آنها ارزيابي شد. بررسي ضرايب تغييرات ژنوتيپي نشان داد كه بيشترين و كمترين مقدار اين ضرايب به ­ترتيب مربوط به صفات وزن دانه در كپسول (39/53 درصد) و تعداد روز تا رسيدگي (71/2 درصد) بود. لاين‌هاي اصلاحي مورد مطالعه از لحاظ كليه صفات مورد بررسي تنوع بالايي نشان دادند به­ طوري ­كه عملكرد دانه در بوته در آنها داراي ميانگين 270/0 گرم در بوته و بين دامنه 126/0 تا 480/0 گرم در بوته در فاميل‌هاي F5 متغير بود و والدين KO37 و CAN1066 براي اين صفت به­ ترتيب داراي ميانگين عملكرد دانه 490/0 و 158/0 گرم در بوته بودند. تعداد انشعاب در بوته بيشترين وراثت‌پذيري عمومي (03/97 درصد) و عملكرد دانه در واحد سطح كمترين مقدار وراثت‌پذيري عمومي (34/ 64 درصد) را دارا بود. وراثت‌پذيري عملكرد دانه در بوته 33/83 درصد بود. بيشترين ميزان تفكيك متجاوز مثبت در تعداد كپسول در بوته (08/28 درصد) مشاهده شد. همچنين 43/26 و 61/6 درصد فاميل‌ها به­ ترتيب براي تعداد روز تا 50 درصد گلدهي و تعداد انشعاب در بوته تفكيك متجاوز مثبت نشان دادند. عملكرد دانه در بوته و ساير اجزاي عملكرد سود ژنتيكي بالايي داشتند، به­ طوري‌كه سود ژنتيكي عملكرد دانه در بوته، تعداد كپسول در بوته و تعداد انشعاب در بوته نيز به­ ترتيب برابر با 18/85، 99/77 و 10/68 درصد بود. ميزان هتروزيس نسبت به والد برتر (KO37) از 46/2 تا 6/3 درصد براي تعداد انشعاب در بوته، از 35/14 تا 5/18 براي تعداد كپسول در بوته و از 039/0 تا 041/0 براي وزن دانه در كپسول متغير بود. باعنايت به­وجود تنوع ژنتيكي زياد مشاهده­ شده در نتاج حاصل از اين تلاقي امكان انتخاب لاين­ هاي برتر جهت ارزيابي به­ منظور معرفي رقم اصلاحي فراهم گرديده است.

In order to investigate the genetic variation and transgressive segregation of some agronomic traits in F6 linseed breeding lines derived from KO37 × CAN1066 cross, 824 breeding lines (selected from 106 F5 lines) evaluated using an augmented design along with five-control genotypes. The highest genotypic coefficient of variation (GCV) were observed for seed weight / capsule (53.39%), whereas, number of days to maturity showed very low GCV (2.71%). Overall, considerable variation was observed for studied traits among breeding lines. The average seed yield per plant of breeding lines was 0.270g with a range of 0.126 to 0.480 g among F5 families, whereas seed yield /plant in KO37 and CAN1066 parent were 0.490 and 0.158 gr/plant, respectively. The highest broad sense heritability was obtained for number of branches/plant (97.03%( but, seed yield ha-1 had the lowest value (64.34%). Heritability of seed yield/plant was 83.33%. Number of capsule/plant showed the most positive transgressive segregation (28/08%). Also, considerable positive transgressive segregation was observed for days to 50% flowering (26/43%) and number of branches/plant (6.61%). The genetic gain for seed yield/plant, number of capsules/plant, number of branches/plant was 85.18, 77.99 and 68.10 %, respectively. The range of heterobeltiosis varied from 2.46 to 3.60, from14.35 to 18.50 and from 0.039 to 0.041 for number of branches/plant, number of capsules /plant and seed yield /plant, respectively. Because of high genetic variation in this population there is the possibility of selecting superior lines for evaluation and production of new varieties.