تحليل نهادي لايه‌هاي سه‌گانه حكمراني نظام بانكي ج.ا.ايران با رويكرد نظريه بازي: پيشران‌هاي پنهان ناپايداري چگونه عمل مي‌كنند؟

Triple Layers Institutional Analysis of Iran’s Banking System Governance with Game Theory Approach How do instability hidden Drivers work

اصلاح نظام بانكي يكي از اولويت دارترين برنامه هاي تحول اقتصادي است. يكي از كاركردهاي مورد انتظار از برنامه هاي تحول براي ارتقاي كارايي نظام بانكي، حل تعارض منافع مخرب موجود در اين نظام است. هدف اين پژوهش تحليل و ريشه يابي اين تعارض منافع و ارائه رويكردهايي براي حل آن است. بر اين اساس، يك مدل بازي در چارچوب نظريه نهادگرايي و با نگاه كل نگرانه، براي تشريح رفتار بازيكنان فعال در نظام بانكي توسعه داده شد و وضعيت هاي تعادل آن مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد وجود تعارض منافع يكي از مهمترين علل ناكارايي و ناپايداري اين نظام در انجام كاركردهاي مورد انتظار از آن است. عمده ترين پيشران هاي اين تعارض منافع، انحراف در قيمت هاي نسبي، ناشي از بيماري هلندي و كوتاه بودن افق تصميم گيري در سطح كلان و مياني حكمراني اين نظام است. به منظور بررسي كاركردهاي نهادي مورد نياز براي حل اين تعارض منافع، از روش تحليل بازي معكوس استفاده شد. نتايج بررسي نشان داد، استقلال نهاد سياست گذار پولي از دولت، كاهش وابستگي بودجه دولت به نفت، شفاف سازي هزينه هاي دوره عمر اقدامات سياستي كلان، رويكردهايي براي حل اين تعارض منافع است. هر چه كشور در اصلاح انحراف در قيمت هاي نسبي ناكام بماند، بانك مركزي بايد از قدرت حكمراني خود براي مهار نيروهاي بازار از طريق اجراي رويكر دهايي مانند "تقويت سيستم نظارت" و "اصلاح ساختار بازار با هدف مهار رقابت مخرب" استفاده بيشتري نمايند. در شرايط وجود انحراف در قيمت هاي نسبي، اجراي رويكر دهايي مانند "گسترش رقابت ميان بانكها از طريق خصوصي سازي و توسعه بانك هاي غيردولتي" منجر به تشديد تعارض منافع در اين نظام و ناپايداري بيشتر آن خواهد شد.

In spite of implementing widespread change programs to promote the banking system, from the law for usury free banking to privatization, banking system inefficiency is still one of the most important economic challenges in the country. Basic assumption of mechanism design theory to explain this failure is existence of destructive conflicts in the system. The purpose of this study is to diagnosis of these conflicts and to propose of approaches to resolve them. Therefore, agraph model, with a holistic view, developed to describe the behavior of main players in the banking system and analyzed its equilibrium states. The results showed that the existence of conflicts is one of the most important causes of inefficiency of the system in performing its expected functions. Main drivers of the conflicts are deviation in relative prices due to the Dutch disease and myopic in decision making in macro and middle levels of governance of the system. In this study, Inverse GMCR method was used to investigate the institutional functions required to conflict resolution. The results showed that monetary policy maker independence from government, reduction of government budget dependence on oil, clarification of life cycle costs (LCC) of macroeconomic policies, approaches to resolve these conflicts. Whatever country fails in implementing above approaches to correct deviation in relative prices, central bank should use its governance power more to control market forces in the banking system. In terms of deviation in relative prices, implementing approaches such as "expanding competition between banks through privatization and developing non-state banks", lead to increase of destructive conflicts and instability in the system.