تحليل آماره ها و بي هنجاري هاي بارش هاي ايران در دوره گرم سال (1951-2010)

(Analysis of statistics and anomalies of rainfall in Iran during the Warm period(1951-2010

بررسي تغيير پذيري الگوي فضائي- زماني بارش كه مي تواند منجر به تغيير اقليم شود، به دليل تاثير گذاري شديد آن در عرصه هاي مختلف مورد توجه مي باشد. به همين منظور پس از دريافت داده هاي بارش روزانه 27 ايستگاه همديدي در دوره 60 ساله(2010-1951) كيفيت آن بررسي و مجموع بارش ماهانه و آماره هاي لازم براي ادامه فرايند تحقيق از قبيل ميانگين، ضريب تغييرات، چولگي، برآورد احتمال 20% حد بالاي بيشينه و كمينه ميانگين بارش از طريق تجربي براي يك دوره 60 ساله و دو دوره 30 ساله(1980-1951 و 2010-1981) و دو دوره 10 ساله (1960-1951 و 2010-2001) براي هريك از فصول بهار و تابستان محاسبه گرديد. بررسي ها تغييرات نسبتا كمي را در الگوهاي بارش بهار و تابستان، در سواحل كاسپين، شمال غرب- غرب، طي 30 ساله و 10 ساله دوم نسبت به دوره 60 ساله و 30 ساله و 10 ساله اول نشان مي دهد. به طور كلي از شمال و شمال غرب به سوي جنوب و جنوب شرق از ميانگين بارش كاسته و بر مقدار ضريب تغييرات و چولگي افزوده مي شود. به غير از حوزه كاسپين، در بقيه ايستگاه ها ميانگين بارش بهاره بيشتر از ميانگين بارش دوره تابستان است. تفاوت آشكاري در ويژگي هاي بلند مدت بارش و تغييرات آن وجود دارد. نكته قابل توجه افزايش ضريب تغييرات دوره 30 ساله و 10 ساله دوم نسبت به دوره هاي متناظر در همه ايستگاه ها است كه بيانگر كاهش ميانگين ماهانه و فصلي بارش بهار و تابستان است كه نتايج رونديابي و تفاضل دهه اول از دهه دوم نيز آن را تائيد مي كند. بيشترين كاهش در نيمه شمالي و غربي رخ داده است. در 30 سال دوم توالي سال­هاي خشك فراگير و ايستگاه هاي درگير با خشكسالي بيشتر شده است. بنابر اين تغيير اقليم را براي سواحل كاسپين و نيمه غربي تائيد مي كند.

Investigating the variability of the spatial-temporal pattern of rainfall, which can lead to climate change, due to its strong impact, is of interest to various scientists. For this purpose, after receiving the daily precipitation data of 27 stations for the period of 60 years (2010-1951), its quality and the total monthly precipitation and statistics necessary for the continuation of the research process such as mean, coefficient of variation, skewness, probability estimate of 20% The upper limit of the maximum and minimum rainfall average were calculated experimentally for a period of 60 years and two 30-year periods (1951-1980 and 1981-2010) and two periods of 10 years (1951-1960 and 2010-2001) for each of the spring and summer seasons Was calculated. The studies show relatively modest variations in spring and summer precipitation patterns on the Caspian coast, Northwest-West, 30 and 10 years old, compared to the 60-year, 30-year, and 10-year periods. In general, the mean of precipitation decreases from north and northwest to south and south east and increases the amount of coefficient of change and skidding. Except for the Caspian Basin, in the remaining stations, the average spring precipitation is higher than the average summer rainfall. There is a clear difference in the long-term characteristics of precipitation and its changes. It is worth mentioning that the increase in the coefficient of variation of the 30-year and 10-year periods is comparable to the corresponding periods at all stations, which indicates a decrease in the monthly and seasonal mean of spring and summer precipitation, which confirms the results of the decade and the first decade of the second decade. The greatest decrease occurred in the northern and western parts. In the second 30 years, the incidence of dry sunshine and drought-affected stations has increased. Therefore, it confirms the climate change for the Caspian and the Southwest coast.