امكان سنجي بكارگيري روش هاي غيرسازه اي و خودكارسازي در ارتقا بهره برداري از سامانه هاي توزيع آب (مطالعه موردي: شبكه آبياري رودشت)

Feasibility of Employing Non-Structural and Automation Approaches to Improving Operation of Water Distribution Systems (Case Study: Roodasht Irrigation District

تلفات قابل توجه توزيع و تحويل آب آبياري، ارتقا مديريت بهره‌برداري شبكه‌هاي آبياري و زهكشي را بيش‌ازپيش گوشزد مي‌كند. ارائه راهكارهاي مربوطه، نيازمند بررسي طرح‌ها، از جنبه‌هاي فني و اقتصادي است. ازين‌رو تحقيق حاضر به بررسي كارايي راهكارهاي غيرسازه‌اي و خودكارسازي، از دو ديدگاه فني، با ارزيابي عملكرد تحويل و توزيع آب، و ديدگاه اقتصاد مهندسي، طبق شاخص‌هاي نسبت درآمد به هزينه و سود نهايي طي دوره‌هاي بلند و كوتاه‌مدت مي‌پردازد. شبيه‌سازي بهره‌برداري تحت سناريوهاي نوساني و نرمال بهره‌برداري انجام شد. كانال اصلي شبكه‌ي آبياي رودشت كه از نوسانات جريان سراب كانال، به‌دليل وقوع دوره‌هاي كم‌آبي، رنج مي‌برد به عنوان مورد مطالعاتي تحقيق انتخاب شد. طبق نتايج راهكار‌هاي غيرسازه‌اي سبب بهبود كفايت تحويل آب به آبگيرها، تا حداكثر 22 درصد نسبت به بهره‌برداري موجود، شدند. روش خودكارسازي با غلبه بر نوسانات شديد جريان ورودي، تمام نياز آبگيرها را برطرف كرده و با بهبود حداكثري شاخص كفايت تا 85 درصدي همراه بود. ارزيابي اقتصادي در دوره طرح كوتاه‌مدت پنج و بلندمدت ده ساله حاكي از درآمدزايي بيشتر راهكار خودكارسازي نسبت به ساير روش‌ها بود. ولي حداكثر سود در سناريوي نرمال و در دوره‌هاي كوتاه پنج و بلندمدت ده ساله به‌ترتيب 568 و 1446 ميليارد تومان براي راهكار غيرسازه‌اي افزايش دبي و كاهش زمان آبياري بدست آمد. بنابراين، در شرايط موجود بهره‌برداري طي بلندمدت گزينه‌هاي غيرسازه‌اي كاركرد بهتري داشته‌اند.

Increasing the losses of water delivery and distribution regarding recent drought events makes necessity to upgrade the irrigation and drainage networks operation with higher transmission and distribution efficiency further than before. Providing solutions to improve water delivery and distribution and evaluating them requires the assessments of the plans from technical and economic views. Therefore, the present study, by giving non-structural and automation options, examines the efficiency of them by assessing the water delivery and distribution function and using the engineering economics under the inflow fluctuations conditions. The main canal of the Roodasht Network, which suffered from inflow fluctuations, was selected as a case study. The results of the simulation carried out by the ICSS hydrodynamic model, showed that the second non-structural strategies were efficient to improve the water delivery to Off-Takes by maximum 22% improvement of adequacy index relative to the present main canal operation. The automation method, by overcoming inflow fluctuations, supplied all the requirements of the crop areas and enhanced the adequacy index by a maximum of 85% than the current operation. Economically evaluation in the short-term of five years and long-term of ten years indicated that the automation method was more generate revenue than other methods. But the second non-structural option could produce a maximum profit in the standard scenario in the short and long periods 568 and 1446 billion Toman, respectively.