اثر تنش خشكي بر خصوصيات جوانه زني بذر در جمعيت‌هاي 4 گونه اسپرس بومي ايران (Onobrichis sp)

به‌منظور بررسي تحمل به تنش خشكي در گياه اسپرس آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با چهار تكرار در شرايط آزمايشگاه و گلخانه در مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور طي سال­هاي 1393-1394 اجرا شد. در اين تحقيق از چهار گونه اسپرس Onobrichis michoxii، O. cristagalli، O. sativa و O. sabnitens در چهار تيمار خشكي در آزمايشگاه (شاهد 0، 3/0-، 6/0-، MPa 9/0-) و گلخانه ( FC100% ظرفيت زراعي، FC75%، FC50% و FC 25%) استفاده شد. صفات درصد و سرعت جوانه‌زني، طول ريشه‌چه، طول ساقه‌چه، طول گياهچه، نسبت طول ريشه‌چه به ساقه‌چه، وزن تر و خشك گياهچه و شاخص بنيه بذر آنها اندازه‌گيري گرديد. نتايج تجزيه دادهها نشان داد كه در هر دو آزمايش با افزايش تنش خشكي، درصد و سرعت جوانه زني، طول ساقه‌چه، طول گياه‌چه، وزن تر و خشك گياهچه و شاخص بنيه بذر در همه گونهها كاهش يافت و كمترين مقدار آنها در آزمايشگاه در تنش (MPa 9/0-) و در گلخانه تنش (FC 25%) مشاهده شد. از لحاظ صفات طول ريشه‌چه و نسبت طول ريشه‌چه به ساقه‌چه روند معكوس بود، به‌طوري‌كه با شدت تنش مقدار اين صفات تا تنش MPa 6/0 داراي روند افزايشي بود و بعد از آن روند ثابت يا كاهشي بود. در مقايسه بين گونه‌ها در آزمايشگاه بيشترين ميانگين درصدجوانه‌زني و رشد گياهچه مربوط به گونه‌هاي O. sabnitens و O. michauxii بود. در شرايط گلخانه گونه O. michoxiiنسبت به ساير گونه‌ها عملكرد بيشتري داشت و به‌عنوان گونه مقاوم به خشكي براي بذرپاشي مراتع و استفاده از آن در برنامه‌هاي اصلاح گياهان مرتعي معرفي شد.