ارزيابي آسيب‌پذيري آبخوان دشت خوي با استفاده از روش تركيبي

Assessment of Khoy Aquifer Vulnerability Using a Combined Method

توسعه كشاورزي و صنعت موجب افزايش شديد مصرف آب و به دنبال آن كاهش كمي، كيفي منابع آب زيرزميني شده است. يكي از راهكارهاي مناسب براي جلوگيري از آلودگي منابع آب‌هاي زيرزميني شناسايي مناطق آسيب‌پذير آبخوان‌ها است. در اين پژوهش به منظور ارزيابي آسيب‌پذيري آبخوان دشت خوي از روش‌هاي DRASTIC، SINTACSو روش‌ تركيبي(DSM) كه حاصل تركيب اين دو روش است، استفاده شده‌است. روش‌هاي DRASTIC و SINTACS از پارامترهاي هيدروژئولوژيكي و هيدرولوژيكي منطقه براي بررسي آسيب‌پذيري آبخوان و پهنه‌بندي مناطق مستعد آلودگي استفاده مي‌كنند ولي هر كدام از اين روش‌ها خصوصيات ذاتي خود را داشته و نتايج متفاوتي را ارائه مي كنند. لذا به دليل برخي تفاوت‌هاي ذاتي در نتايج اين دو روش، در اين پژوهش با استفاده از روش تركيبي از مزاياي هر دو روش به‌صورت همزمان استفاده شده است. صحت‌سنجي هر كدام از اين روش‌ها و مقايسه نتايج آن‌ها با استفاده از مقادير نيترات اندازه‌گيري شده از 26حلقه چاه در محدوده مطالعاتي و محاسبه شاخص همبستگي (CI) بين نقشه‌هاي آسيب‌پذيري و مقادير نيترات انجام گرفته است. نتايج نشان داد كه روش تركيبي CI بيشتري دارد و براي ارزيابي آسيب‌پذيري اين منطقه مناسب‌تر است. براساس نتايج حاصل از روش تركيبي 19، 42 و 39 درصد از مساحت آبخوان دشت خوي به‌ترتيب در محدوده آسيب‌پذيري كم، متوسط و زياد قرار دارند و قسمت‌هاي مركزي و غربي دشت داراي آسيب‌پذيري بالا مي-باشند.

Population growth, agricultural and industrial development has led to a sharp increase in water use, a decrease in the quantity, quality and pollution of groundwater resources. Appropriate measures to prevent pollution of groundwater resources are the identification of vulnerable aquifers. In this study, combined method (DSM) is the combination of DRASTIC and SINTACS methods, was used to evaluate the vulnerability of Khoy plain aquifer. Both methods use hydrological and hydrogeological parameters of this area to investigate the aquifer vulnerability and zoning of susceptible areas, but each of these methods has inherent characteristics and presents different results. Therefore, in this study due to the similarity of the results of these two. The method has been used simultaneously using combination of their advantages. Validation of each of methods were carried out with measured nitrate values from 26 wells in the study area. The Correlation Index (CI) was calculated between vulnerability maps and nitrate values to validation and compare these methods. The results showed that the CI of combined method is high; therefore, this method is more suitable for assessing the vulnerability of this region. Based on the results of the combined method, 19, 42 and 39 percent of Khoy plain aquifer are located within low, medium and high vulnerable areas.