كنترل سيل با استفاده از روش تركيبي بند تأخيري و ديوار ساحلي (مطالعه موردي: حوضۀ رودخانه كن)

Flood Control Using a Combination of Delayed Dam and Coastal Dike (Case study: Kan river basin)

در تحقيق حاضر به‌منظور كاهش خطرات سيل گرفتگي مناطق پايين‌دست حوضۀ آبريز كن، يك روش تركيبي از بندهاي تأخيري به اضافه ديوار سيل‌بند در محدودۀ مناطق مسكوني مورد بررسي قرار گرفت، با توجّه به آن‌كه محل و تعداد سدهاي تأخيري بر هيدروگراف سيلاب و درنتيجه ارتفاع و طول ديوار سيل‌بند تأثير مستقيم داشتند، لازم بود كه تركيب‌هاي مختلف از بند و ديوار سيل‌بند مورد ارزيابي قرار گيرد تا بهترين تركيب كه هزينۀ احداث سازه‌ها حداقل و كاهش دبي اوج سيلاب خروجي، حداكثر شود به دست آيد. بدين منظور 8 مكان مختلف در سطح حوضۀ آبريز رودخانه كن براي احداث بندهاي تأخيري شناسايي شدند. با جاگذاري 8 بند، 19 بازه به وجود آمد و درمجموع 256 گزينه مختلف مورد ارزيابي قرار گرفت. براي مدل‌سازي هيدروليكي- هيدرولوژيكي سيلاب از مدل HEC-HMS و براي طراحي بندهاي تأخيري از نرم‌افزار CADAM استفاده شد. براي تعيين بهترين تركيب از روش تصميم‌گيري چند معياره TOPSIS استفاده شد. اين تحقيق نشان داد كه احداث سه سد تأخيري در مكان‌هاي مناسب به همراه ديوار سيل‌بند، نسبت به ساير گزينه‌ها برتري دارد و مي‌تواند دبي پيك سيلاب خروجي از حوضه را (نسبت به عدم وجود سدهاي تأخيري) 31.5% كاهش دهد. علاوه بر اين، زمان تمركز سيلاب نيز بيشتر از ساير گزينه‌ها بود.

In the present study, a combination of delayed dams in the upstream basin with the coastal dike in the downstream of residential area of the Kan river was studied, so that for this combination, the cost of constructing the structures is minimized and the reduction of flood peak is maximized. For this purpose, multi-criteria decision method and TOPSIS method were used and the best option was determined. This research showed that for the best combination, if 3 delayed dams with coastal river dike are constructed, the peak of output flood reduce to 31.5%. In addition, the diffusion and elongation of the output hydrograph in the superior state were significant and the time of concentration of flood increase.