ارزيابي اجتماعي سناريوهاي حكمراني آب زيرزميني

Social appraisal of Groundwater Governance Scenarios

يكي از عوامل ايجاد بحران منابع آب، عدم توجه به بعد اجتماعي حكمراني آب است. در اين پژوهش به ارزيابي اجتماعي سناريوهاي حكمراني آب زيرزميني پرداخته شده است. براي اين منظور در گام اول سناريوهاي حكمراني آب زيرزميني با مشاركت بازيگران و با توجه به هم‌بست بخش منابع آب با دو بخش غذا و انرژي تعريف شدند. سپس عملكرد سناريوهاي مختلف حكمراني آب زيرزميني از نظر بعد اجتماعي، مورد ارزيابي قرار گرفت. بدين منظور سه معيار رضايت‌مندي اجتماعي، عدالت اجتماعي و مشاركت اجتماعي تعريف شد. مقدار معيارهاي رضايت‌مندي اجتماعي و عدالت اجتماعي با استفاده از پرسشنامه و معيار مشاركت اجتماعي با استفاده از شاخص چگالي توسط آناليز شبكه اجتماعي براي هر سناريو محاسبه گرديد. در انتها به منظور تركيب سه معيار اجتماعي براي هر سناريو، از الگوريتم فاصله از حد ايدهآل استفاده شد و سناريوهاي حكمراني آب زيرزميني از ديدگاه اجتماعي رتبه‌بندي گرديدند. نتايج پژوهش نشان داد سناريوي برنامه هاي مدون كشت و مديريت بازار غذا با امتياز 0/485، بالاترين رتبه و سناريوي اصلاح ساختار قانوني در راستاي پلمپ تمامي چاه‌هاي غيرمجاز با امتياز 0/392 كمترين رتبه را در مقايسه با ساير سناريوهاي حكمراني آب زيرزميني از لحاظ تاثيرگذاري اجتماعي به دست آوردند. ارزيابي اجتماعي سناريوهاي حكمراني آب زيرزميني، سياست‌مداران را قادر مي‌سازد اثرات اجراي سناريوهاي حكمراني آب زيرزميني را بر روي جامعه ارزيابي نموده و تصميمات درستتري اتخاذ نمايند.

One of the factors of the water resources crisis is the lack of attention to the social dimension of water governance. This paper investigates the social assessment of groundwater governance scenarios. For this purpose, in the first step, the modified scenarios of groundwater governance were defined to empower players’ role and the water, food, energy nexus. Then, the performance of groundwater governance scenarios from the social perspective was assessed using criteria-based appraisal. For this purpose, social acceptance, social justice and social participation were defined as social criteria and their values were calculated by using questionnaire and social network analysis. The groundwater governance scenarios were ranked socially applying a compromise-programming algorithm to combine the criteria. The results showed that developing cohesive region-specific cropping pattern and enforcing cropping pattern by chain value management scenario had the highest score and modifying regulation to seal all unauthorized wells scenario had the lowest score in terms of social impact in comparison with the other groundwater governance scenarios. Therefore, the social assessment of groundwater governance scenarios enables policymakers to assess the impact of scenario implementation on society to formulate a better policy.