تاثير مكان‌گزيني بر نوع بهره‌وري خاص در برنامه‌ريزي و مديريت جغرافياي مناطق بياباني

Effect of the Site Detection on the Land Utilization Type in Planning and Management of Arid Areas Geography

اهداف و زمينه‌ها: يكي از مهم­ترين بخش­ هاي برنامه­ ريزي و مديريت در مناطق خشك، مطالعات ارزيابي اراضي و تعيين ميزان سازگاري منطقه مورد ­نظر براي كاربري از پيش در نظر گرفته شده است. هدف از اين تحقيق، تأكيد بر اهميت و نقش طبقه ­بندي ارزيابي تناسب اراضي به­ عنوان يكي از بخش ­هاي اصلي مديريتي در اين مناطق بود. روش‌شناسي: اين مطالعه در شهرستان ريگان در فاصله 130 كيلومتري جنوب شرقي شهرستان بم و مرز دو استان كرمان و سيستان و بلوچستان انجام شد. مطالعات ميداني و مكان­يابي و حفر 23 خاك­رخ و 160 نمونه ­برداري از خاك ­هاي منطقه انجام شد. با استفاده از ساير داده ­هاي كمكي مانند تصاوير ماهواره ­اي، نقشه ­هاي زمين­شناسي، پستي و بلندي، اطلاعات هواشناسي و نتايج تجزيه و تحليل ­هاي آزمايشگاهي، اقدام به تهيه نقشه­ هاي موضوعي مورد نياز شد. دو نوع بهره ­وري ذرت‌ دانه­ اي و علوفه ­اي كه مورد توجه ساكنين منطقه براي تأمين معاش و درآمدزايي آنها بود، انتخاب شد. يافته‌ها: منطقه بسيار خشك و بياباني بود و دو منحني تغييرات دما و بارندگي در بهترين ماه‌هاي سال نيز به يكديگر نرسيدند. كيفيت آب چاه ­هاي مورد استفاده براساس دياگرام ويلكاكس در دو كلاس C4S3 و C4S2 قرار­ داشت. درجه مناسب‌ بودن اراضي منطقه براي انواع بهره ­وري منتخب درجه 3 و موقتاً نامناسب و نامناسب دايمي بود. نتيجه­ گيري: تناسب آتي اراضي و پس از انجام عمليات عمراني، ميزان انطباق شرايط محيطي (خاك و زمين) با نياز گياهان مورد نظر در برخي از مناطق ارتقا يافته يا از شدت محدوديت­ ها كاسته مي­شود و درجه 2 و 3 خواهد ­بود. با اجراي مطالعات مكان‌گزيني و رعايت اصول مديريت مناطق خشك و استفاده از دانش روز در كنار تجربيات محلي مي­توان ضمن كمك به توسعه اين مناطق، از برهم‌خوردن تعادل در محيط‌زيست و آسيب­ رساندن به آن جلوگيري كرد.

Aims & Backgrounds One of the most important parts of the planning and management of arid areas is the determination of compatibility of the target area for proper land use. The aim of this study was to emphasize the importance and role of Classification of land suitability evaluation as one of the main parts of the management in arid areas. Methodology This study was carried out in the Rigan county located at130 km from the southeast part of Bam city and in the border of Kerman and Sistan-Baluchestan provinces. Field studies, site selection, drilling of 130 soil profiles and soil sampling from 130 points, were conducted in the area. The Thematic maps were prepared through the satellite images, geological and elevation maps, meteorological information and the results of laboratory analysis. The productivity of sorghum bicolor and maize were selected considering the importance of these products in providing livelihoods and income for the residents of the area. Findings The area was very arid and the two curves of temperature and precipitation changes did not match in any months of the year. The water quality of the investigated wells was based on the Wilcox diagram in two classes of C4S3 and C4S2. The degree of lands suitability of the area for a variety of selected productivity was 3 and it was in the state of temporarily inappropriate and permanent inappropriate. Conclusion Future suitability of the lands especially after civil operation as well as adaptation of environmental conditions (soil and soil) to the needs of plants in some areas are improved and the severity of the restrictions is reduced and the degree of land suitability is 2 and 3. We can help to the development of arid areas and prevents the disturbances of the balance in the environment and its damages by conducting the studies of site detection, observing the management principles of arid areas and applying knowledge of the day in addition to the local experience.