نقش سازمان‌هاي مردم‌نهاد و تشكل‌هاي محلي در توانمندسازي اجتماعي سكونتگاه-هاي غيررسمي

Role of Non-Governmental Organizations and Local Communities on the Social Empowering of Informal Settlements

اهداف و زمينه‌ها: اسكان غيررسمي يكي از مهم‌ترين معضلات شهري است كه سبب كاهش سطح كمّي و كيفي زندگي مي­شود. تاكنون روش­هاي مختلفي براي ساماندهي اسكان غيررسمي ارايه ‌شده كه با شكست مواجه شده‌اند، اما راهبرد توانمندسازي به‌منظور تقليل نابرابري­هاي كالبدي، اقتصادي و اجتماعي در دنيا جايگاه بالايي دارد. از جمله راهكارهاي حل مسايل پيچيده اين سكونتگاه‌‌‌­ها، حضور نمايندگان سازمان­هاي مردم‌نهاد و تشكل­هاي محلي در ساماندهي و توانمندسازي سكونتگاه­هاي غيررسمي به‌عنوان حلقه ارتباطي ميان دولت و ساكنان جهت انجام اقداماتي در زمينه­ هاي فرهنگي، اجتماعي است. اين پژوهش در نظر دارد كه به اين سئوال پاسخ دهد كه سازمان­هاي مردم‌نهاد و تشكل­هاي محلي چه جايگاهي در توانمندسازي اجتماعي سكونتگاه‌هاي غيررسمي دارند. محدوده انتخاب‌شده تحقيق، هسته جمعيتي جاده قديم قوچان است كه يكي از هسته­ هاي شناسايي‌شده سكونتگاه­هاي غيررسمي در مشهد بوده و در شمال غرب واقع ‌شده است. روش‌شناسي: اين مطالعه كيفي به روش داده‌بنياد، در سال 1396 در اعضاي سازمان‌هاي مردم‌نهاد و تشكل‌هاي محلي هسته جمعيتي جاده قديم قوچان انجام شد. مصاحبه نيمه‌ساختاريافته با 11 نفر از اعضاي فعال انجام شد تا به مرز اشباع رسيد. يافته‌ها: در مرحله كدگذاري باز با تحليل خط به خط تعداد 403 داده خام، 20 مفهوم و 7 مقوله به‌دست آمد. سه مقوله اعتماد اجتماعي به سازمان، محدوديت در درآمد سازمان و توانايي كاري محدود در سازمان به‌عنوان پديده‌هاي مركزي انتخاب شدند. نتيجه‌گيري: سازمان­هاي مردم‌نهاد تمايل بالايي به اعتماد اجتماعي و پذيرش توسط ساكنين محلات دارند اما بنا به دلايل مسايل اقتصادي و مالي و عدم توانايي در تأمين هزينه­ ها به‌منظور رفع مشكلات محلات و نيازهاي ساكنين و به‌ طور كلي توانمندسازي محلات محدوده، جايگاه قانوني ندارند و خواسته هايشان به رسميت شناخته نمي­ شود.

Aims & Backgrounds Informal settlement is one of the most important urban problems that reduces the level of quality and quantity of life. So far, different ways of organizing informal settlements have been presented, but the empowerment strategy has a high status in order to reduce physical, economic and social inequalities in the world. Among the solutions to the complex problems of these settlements, the presence of representatives of Non-governmental Organizations and Community Based Organization are as a communication link between the government and residents in empowering informal settlements to carry out actions in the cultural and social fields. The study intends to answer the question of how non-governmental organizations and community based organization play a role in the social empowerment of informal settlements. The case study is the old road of Quchan which is one of the identified area of informal settlements in Mashhad and is located in the northwest. Methodology This qualitative research is based on grounded theory which is conducted in 2018 among members of non-governmental institutions and local communities located in the old road of Quchan. Eleven semi-structured interviews were conducted with active members until saturation occured. Findings In open coding stage of data analysis, 403 raw data, 20 concept, and 7 categories were obtained. Three categories including social trust to organizations, limitations of organization income and limitad workability of organizations were selected as a central phenomenon. Conclusion In general, it can be said that the Non-governmental Organizations have a high tendency towards social trust and acceptance, but they are not legally recognized due to economic and financial problems, the inability to provide the costs of the local problems, solve the needs of the residents and empower the neighborhoods, so their demands are not recognized too.