طراحي مدل كنترل و مهار محيط قدرتراني فرآيند برنامه‌ريزي شهري بر مبناي نظريه‌پردازي داده بنياد مطالعه موردي؛ كلان‌شهر مشهد

Designing a Model for Controlling and Handling the Power Exercising Environment for Urban Planning Process Based on Grounded Theory; a Case Study of Mashhad Metropolis

اهداف و زمينه‌ها: فقدان خوانش مفاهيمي همچون قدرت صدمات جبران‌ناپذيري را بر پيكره شهرها وارد كرده است. در كشور ايران، به دليل حاكميت ديدگاه سنتي برنامه‌ريزي، به اين مفهوم توجه چنداني نشده است. محيط قدرتراني شهري با انحراف از فرآيند مورد انتظار علاوه بر اينكه قدرتمندان را بر مباحث شهري مسلط كرده، جامعه محلي را با كمترين اثرگذاري به حاشيه رانده و ساختار كالبدي شهر را تحت تأثير خود قرار داده است. اين مطالعه تلاش مي‌كند در كلان‌شهر مشهد با بررسي محيط قدرتراني حاكم بر فرآيند برنامه‌ريزي (اعم از تهيه، تصويب و اجرا) طرح‌هاي توسعه شهري، در راستاي كنترل و مهار آن ابعاد ناشناخته حاكم را تا حد امكان كشف، و با درك فرآيندهاي مذكور مدلي مناسب ارائه دهد. روش­‌شناسي: اين مقاله بر مبناي روش نظريه‌ي داده بنياد، به بررسي ابعاد مختلف مدل كنترل و مهار محيط قدرت راني برنامه ريزي شهري،از طريق سه نوع كدگذاري باز ،محوري و انتخابي مي پردازد. يافته‌ها: پس از تبيين مفهوم كنترل و مهار محيط قدرت‌راني، نتيجه‌ي حاصل از مجموع 20 مصاحبه انجام‌گرفته تعداد 84 شناسه، 27 مفهوم و 5 مقوله حاصل گرديد. نتيجه‌گيري: مدل كنترل و مهار محيط قدرت‌راني با بيان 5 مقوله در ابعاد عوامل بازدارنده، عوامل زمينه‌ساز، شرايط مداخله‌گر الزامات اجرايي و پيامدها و در‌نهايت به‌صورت چارچوبي مفهومي و استراتژيك ارايه مي‌شود.

Aims & Backgrounds Lack of readings of concepts such as power has caused irreparable damages to the body of cities. In Iran, due to the domination of traditional viewpoint of planning, this concept has not paid much attention. An urban power exercising environment, deviating from the expected process, in addition to cause the domination of the powerful people on urban topics, has marginalized the local community with the least impact and has impressed the physical structure of the city. This study attempts to explore the unknown dominant dimensions in the Mashhad metropolis by examining the power exercising environment governing the planning process of urban development designs (including preparation, approval and implementation) in order to control and handle it, and provides a suitable model by understanding these processes. Methodology This paper, based on the grounded theory approach, examines its various dimensions through three types of open, axial, and selective coding. Findings On this basis, after clarifying the concept of Controlling and Handling the Power Exercising Environment, the results of a total of 20 interviews 84 identifiers, with 27 concepts and 5 categories was achieved. Conclusion The results of this research showed that the Controlling and Handling the Power Exercising Environment model is identified by expressing 5 categories in deterrent factors, factors, the intervening conditions of executive, consequences and finally, were presented as a conceptual and strategic framework.