تحليل عناصر روايي داستان موش و گربه شيخ بهايي

موش و گربه شيخ بهايي، يكي از داستان­ها­ي رمزي و تمثيلي است كه از ويژگي اسلوب داستان در داستان برخوردار است و نويسنده در آن به ملامت صوفيۀ عصر خويش مي­پردازد. اين اثر كه مجموعه­اي از 34 داستان و حكايت تودرتوي رمزي در موضوعات اخلاقي و مذهبي است، داراي عناصر داستاني ويژه و چشمگيري است. اين پژوهش بر آن است تا براي اولين بار با بررسي عناصر روايي در اين حكايات چون: درونمايه، پيرنگ (طرح)، زمان و مكان، عمل، موضوع، شخصيّت، به اين پرسش پاسخ دهد كه؛ نحوۀ به‌كارگيري عناصر داستاني در اين مجموعه چگونه بوده و چه عوامل داستاني در اثرگذاري روايي اين حكايت­ها مؤثر بوده­اند. روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي تحليلي و براساس مطالعات اسنادي و كتابخانه­اي بوده و نتايج كلّي بدين قرار است كه؛ اگرچه حكايات با زاويه ديد داناي كل از حكايات داراي يك تا ده شخصيّتي متفاوت­اند، اما روابط علّي و معلولي در همة حكايات به نحو مطلوب رعايت شده و اغلب شخصيّت­هاي انساني و حيواني اصلي، تمثيلي و پويا و شخصيّت­هاي فرعي، تمثيلي ايستا هستند كه در 21 تيپ اجتماعي، 53 ناهنجاري را با لحني متناسب، در درونمايه­ هاي ديني- مذهبي، سياسي- اجتماعي، اخلاقي و هنري، مورد نقد و بررسي قرارداده­ اند.