عوامل موثر بر قصد انتخاب زايمان طبيعي بر مبناي سازه‌هاي تئوري رفتار برنامه ‌ريزي‌شده در زنان باردار شكم اول

Factors Affecting the Intention to Choose the Natural vaginal delivery based on the Theory of Planned Behavior among Primigravidae

اهداف: با توجه به رشد بي‌رويه زايمان به‌صورت سزارين طي سال‌هاي اخير و تاكيد بر افزايش شاخص زايمان طبيعي در طرح تحول نظام سلامت، شناسايي عوامل فردي و اجتماعي موثر بر اين شاخص، ضروري است. بنابراين هدف پژوهش حاضر، تعيين عوامل موثر بر قصد انتخاب زايمان طبيعي بر مبناي سازه‌هاي تئوري رفتار برنامه‌ريزي‌شده در زنان باردار شكم اول شهر نيشابور بود. ابزار و روش‌ها: مطالعه مقطعي حاضر از نوع توصيفي- تحليلي در سال 1397 روي 340 مادر باردار 35-18 سال شكم اول مراجعه‌كننده به مراكز خدمات جامع سلامت شهري نيشابور انجام شد. نمونه‌گيري به روش خوشه‌اي چندمرحله‌اي صورت گرفت. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسش‌نامه‌اي شامل بخش اطلاعات دموگرافيك و بخش محقق‌ساخته مبتني بر سازه‌هاي مستقيم و غيرمستقيم تئوري رفتار برنامه‌ريزي‌شده بود. تحليل داده‌ها در نرم‌افزار SPSS 17 و توسط آزمون‌هاي كروسكال‌واليس، ضريب همبستگي اسپيرمن و رگرسيون خطي چندگانه انجام شد. يافته‌ها: 44.6% شركت‌كنندگان قصد انجام زايمان به روش سزارين، 38.3% زايمان طبيعي و 17.0% مادران باردار در مورد قصد نوع زايمان نظري نداشتند. چهار سازه كنترل رفتاري درك‌شده (0.224=β)، نگرش (0.199=β)، ارزشيابي پيامد (0.180=β) و باورهاي هنجاري (0.159=β)، به ترتيب بيشترين ميزان قدرت پيشگويي‌كنندگي مثبت و معني‌دار قصد رفتاري براي انجام زايمان طبيعي را داشتند (0.001=p). سازه‌هاي تئوري رفتار برنامه‌ريزي‌شده روي هم 28.7% واريانس قصد رفتاري براي انجام زايمان طبيعي در زنان باردار را پيشگويي مي‌كردند. نتيجه‌گيري: تئوري رفتار برنامه‌ريزي‌شده براي شناسايي عوامل تاثيرگذار بر قصد انجام زايمان طبيعي و همچنين به‌منظور طراحي و اجراي مداخلات آموزشي با هدف ترويج زايمان طبيعي مناسب و مفيد است.

Aims In the recent years, with regard to the uncontrolled growth of cesarean section (C-section) and the emphasis on increasing the indicator of Natural vaginal delivery (NVD) in Iran’s Health System Transformation Plan, identifying the individual and social factors affecting this indicator have been necessary. Therefore, the aim of the present study was to determine the effective factors with the intention of choosing NVD based on the theory of planned behavior among primigravidae in Neyshabour city. Instruments & Methods This cross-sectional study is descriptive-analytical research. It was done on 340 primigravidae with the age of 18-35 years old women referred to comprehensive urban health care centers of Neyshabour city, in 2018. Sampling was done by the multistage cluster sampling method. The information gathering tool included two parts. The first part of the study was demographic information and the second part was a researcher-made questionnaire based on direct and indirect constructs of the theory of planned behavior. Data were analyzed by SPSS 17 software using Kruskal-Wallis, Spearman correlation coefficient and multiple linear regression tests. Findings 44.6% of the participants had the intention of performing C-section, 38.3% NVD, and 17.0% had no comment regarding the type of delivery intention. Four constructs; perceived behavioral control (β=0.224), attitude (β=0.199) and evaluation of behavioral outcomes (β=0.180), and normative beliefs (β=0.159) showed the highest positive and significant predictive value for NVD, respectively (p=0.001). The constructs of planned theory of behavior predicted 28.7% of the variance of NVD in pregnant women. Conclusion: The theory of planned behavior is suitable and useful for identifying the factors influencing the intention to perform NVD as well as designing and implementing educational interventions aimed at promoting NVD.