بنيان هاي فكري تمدن نوين اسلامي در انديشه مقام معظم رهبري

The intellectual foundations of the modern Islamic civilization in the thoughts of Ayatollah Khamenei

هر انديشه تمدني بر شالوده بنيان‌هاي فكري استوار مي‌گردد كه اين بنيان‌ها، پايه‌هاي اساسي تمدن‌سازي را فراهم ساخته و براساس آنها انسان‌ها به مثابه عوامل تمدن‌ساز، قواعد آن را تنظيم و فرآيند آن را شكل مي دهند. فهم بنيان‌هاي مذكور، ماهيت تمدن‌سازي را آشكار ساخته و امكان شكل‌گيري تمدن بر پايه آن بنيانها را فراهم مي‌سازد. هر يك از انديشمندان مسلمان از جهتي خاص تمدن‌انديشي و تمدن‌گرايي را مورد توجه قرار داده‌اند؛ در اين بين، حضرت آيه الله خامنه‌اي به عنوان يكي از متفكران و از رهبران برجسته جهان، به تمدن اسلامي و مباني و اركان آن اهتمام ويژه‌اي ورزيده‌ و درصدد تحقق تمدن نوين اسلامي هستند. با اذعان به نقش مباني انديشه‌اي در تحقق تمدن نوين اسلامي، اين نوشتار مؤلفه‌اي مهم در تمدن پژوهي را در كانون توجه خود قرار داده است تا با شناختي صحيح نسبت به اين موضوع، بهره‌برداري از آن را در برنامه‌ريزي‌هاي دولت‌سازي و جامعه‌سازي با رويكرد تمدني امكان پذير كند. هدف اصلي مقاله، تبيين بنيان‌هاي فكري تمدن نوين اسلامي در انديشه حضرت آيت‌الله خامنه‌اي است؛ بر اين اساس، پرسش اصلي مقاله عبارت است از اينكه بنيان‌هاي فكري تمدن نوين اسلامي در انديشه مقام معظم رهبري چيست؟ در پژوهش حاضر، از روش تحليل محتواي كيفي استفاده شده است و براي گردآوري داده‌ها از روش اسنادي و كتابخانه‌اي بهره برده است تا مهم‌ترين بنيان‌هاي فكري تمدن نوين اسلامي را از ديدگاه مقام معظم رهبري با استناد به مجموعه آثار گفتاري و نوشتاري ايشان استخراج و ارائه نمايد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي دهد كه تمدن نوين اسلامي در انديشه حضرت آيت‌الله خامنه‌اي از لحاظ هستي‌شناسي بر توحيد‌محوري استوار است و در مباني معرفت‌شناسي، توأماني نقل و عقل، در انسان‌شناسي، كرامت انساني و در بحث غايت‌شناسي، سعادت‌طلبي و وصول به سعادت در دنيا و آخرت را مورد توجه قرار مي‌دهد.

Any thought about civilization is based on intellectual foundations which are the pillars of civilization and in which humans as those who build civilizations set the regulations and form the processes. All of the Muslim thinkers have considered civilization and Ayatollah Khamenei as one of these thinkers and one of the distinguished world leaders has paid serious attention to Islamic civilization and its principles and has tried to realize modern Islamic civilization.Confirming the roles of thought basics in the realization of the modern Islamic civilization, the current research focused on an important factor in doing research on civilization so that we have a right view of the topic and can exploit it in the planning for state- and community-building with a civilization orientation. The current research aims at explaining the thought foundations of Ayatollah Khamenei’s modern Islamic civilization. The research findings show that thought foundations of Ayatollah Khamenei’s modern Islamic civilization is ontologically based on monotheism and is epistemologically a mixture of narration and reason. These foundations focus anthropologically on human dignity and theologically on happiness and attaining happiness in this world and the hereafter. This research employed a qualitative discourse analysis method and data were gathered using documentary research method so that the main thought foundations of Ayatollah Khamenei’s modern Islamic civilization are extracted from his speeches and writings