ارائه الگوي بكارگيري استراتژي رقابت همكارانه در بين المللي سازي خوشه هاي صادرات محور با استفاده از مدل‌‌سازي ساختاري تفسيري

Preparing framework for deployment of coopetition strategy in the internationalization of export-oriented clusters using interpretive structural modeling

بيشتر اعضاي خوشه هاي صادراتي كشور را بنگاه‌هاي كوچك و متوسط تشكيل مي دهند. بررسي پژوهش ها نشان مي دهد تاكنون چارچوب منسجمي در خصوص توسعه بين المللي‌ خوشه هاي صادراتي كشور ارائه نشده است، از اين رو پژوهش حاضر با توجه به عدم موفقيت فراگير خوشه هاي صادراتي كشور در بازارهاي بين المللي با تاكيد بر رويكرد اكتشافي و بهره گيري از نظرات خبرگان اين حوزه و استفاده از روش مدل سازي ساختاري تفسيري، الگويي براي بكارگيري استراتژي رقابت‌همكارانه در بين المللي سازي خوشه هاي صادراتي كشور ارائه نموده است. پژوهش حاضر در حوزه بكارگيري استراتژي رقابت‌همكارانه هم از نظر توسعه چارچوب و هم به لحاظ روش شناسي داراي نوآوري است. اين پژوهش در سال 1397 انجام گرديده و با معرفي پانزده عامل موثر، الگوي پيشنهادي را در سه سطح مختلف توسعه داده است. مطابق با اين الگو با اولويت‌ترين عوامل تاثيرگذار در توسعه بين المللي خوشه هاي صادراتي كشور دو عامل شناخت عمومي خوشه‌ها از محيط بازارهاي صادراتي و انعقاد قرارداد و تفاهم‌نامه هاي تجاري بين المللي توسط آنها مي باشد كه در سطح سوم الگوي پيشنهادي قرار دارند، در‌حالي‌كه سه عامل سطح دوم يعني مديريت تعارضات اعضاي خوشه‌، تحليل روندهاي موجود در بازارهاي بين المللي و تحليل جذابيت هاي بازارهاي بين‌المللي توسط خوشه‌ در درجه اهميت بعدي نسبت به دو عامل قبلي قرار دارند. ده عامل تعيين شده در سطح اول الگوي پيشنهادي از جمله تدوين استراتژي و برنامه هاي عملياتي صادرات، توسعه فرهنگ همكاري و كارگروهي و ... از اولويت‌هاي بعدي در اين زمينه محسوب مي‌شوند.

Most members of the Iran export clusters are small and medium-sized enterprises. Investigation of researches confirm that no coherent framework for international development of export clusters has been presented so far. Therefore, due to the widespread failure of export clusters in international markets, the present study, by emphasis on exploratory approach and utilization of experts' views in this field and using interpretive structural modeling method, has provided a model for applying coopetetive strategy in internationalization of export clusters. The present research has innovation in the area of applying coopetetive strategy in terms of both framework development and methodology. This research was carried out in 2018 and by introducing fifteen effective factors, developed the proposed model in three different levels. According to this model, the most important factors influencing the international development of Iran export clusters are two factors: public recognition of clusters in the context of export markets and their international trade agreements, which are at the third level of the proposed model. While the three identified factors at the second level are conflict management among members, analysis of international markets and analysis of attractiveness of international markets by clusters. The other ten factors identified at the first level of the proposed model, including formulation of export strategies and operational plans, development of a culture of cooperation and workgroups, etc. are the next priorities in this field.