بازتعريف مفاهيم اساسي نظريه انتخاب عقلايي بر اساس برداشت هاي تفسيري علامه طباطبايي

Redefining the Basic Concepts of Rational Choice Theory Based on the Interpretive Concepts of Allameh Tabataba'i

اقتصاددانان به طور معمول از نظريه انتخاب عقلايي براي تجزيه و تحليل واقع گرايانه پديده هاي اقتصادي استفاده مي كنند. اين نظريه به واسطه پيچيدگي هاي رفتاري انسان، با مشكلاتي روبرو است. از اين رو، فروض و مفاهيم به كار گرفته شده در اين نظريه از جمله مفهوم نفع شخصي و نظام ترجيحات در طول زمان با نقدها و جرح و تعديل هاي فراواني روبرو شده است. اين مقاله با استفاده از روش تحليل محتوا به دنبال بازتعريف مفاهيم اساسي نظريه انتخاب عقلايي بر اساس برداشت هاي تفسيري علامه طباطبائي است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه اشكالات نظريه انتخاب عقلايي عمدتا به مفاهيم اساسي آن از جمله سه مفهوم بنيادينِ نفع، شخص و عقلانيت و همچنين رابطه بين آنها برمي گردد. مفاهيم پيشنهادي اين مقاله در زمينه عقلانيت با توجه به نقش تربيت و هدايت در شخصيت قوام يافته انسان در افق ديد بلندمدت و معنوي و با ملاحظه «غير» همچون «خود» پيشنهاد شده اند. مفاهيم مزبور را مي توان در قالب «فرديت مشكك» و «عقلانيت تكاملي» معرفي كرد. نتايج بررسي در اين پژوهش نشان مي دهد كه تعديلات مفهومي پيشنهادي با برداشت هاي تفسيري علامه طباطبائي در ذيل برخي آيات هماهنگ است.

Economists typically use rational choice theory to realistically analyze economic phenomena. This theory is challenged by the complexities of human behavior. Therefore, assumptions and concepts used in this theory—including the concept of self-interest and system of preferences—have faced a lot of criticism and adjustments over the years. This paper seeks to redefine the basic concepts of rational choice theory based on the interpretive concepts of Allameh Tabataba'i using content analysis method. The findings of the study show that the drawbacks of rational choice theory mainly stem from its basic concepts, including the three fundamental concepts of interest, the individual, and rationality, as well as the relationship between them. The proposed concepts of this paper about rationality have been suggested due to the role of training and guidance in the consolidated personality of man in a long-term spiritual perspective and by considering “other” like “self”. These concepts can be introduced in the form of “questionable individuality” and “evolutionary rationality”. The results of this study show that the proposed conceptual adjustments are in line with Allameh Tabataba’i’s interpretative concepts regarding some verses.