اثر بخشي به كارگيري سامانه‌هاي سطوح آبگير باران در بهبود شاخص‌هاي گياهي در شرايط كشت ديم

اين تحقيق به منظور امكان سنجي استقرار درختان مثمر و افزايش توليدات باغي ديم در اراضي شيب‌دار، از طريق به كارگيري سامانه‌هاي سطوح آبگير باران به مدت 5 سال در استان چهارمحال و بختياري به اجرا در آمده است. عرصه تحقيق داراي متوسط بارندگي سالانه 300 ميلي‌متر، خاك با بافت متوسط و شيب محدوده 20% مي‌باشد. پنج تيمار سامانه آبگير باران، شامل جمع آوري پوشش گياهي سطح سامانه به همراه به كارگيري فيلتر سنگريزه‌اي، جمع آوري پوشش‌گياهي سطح سامانه بدون به كارگيري فيلتر سنگريزه‌اي، عايق نمودن سطح سامانه با استفاده از فيلتر سنگريزه‌اي، عايق نمودن سطح سامانه بدون استفاده از فيلتر سنگريزه‌اي و تيمار شاهد (زمين دست نخورده) به همراه سه رقم بادام (ربيع، مامايي و شاهرود 21) در 5 تكرار به كار برده شد. در اين تحقيق با رفتار‌ سنجي سامانه‌هاي سطوح آبگير، تاثير آن‌ها بر رشد و نمو نهال‌ها از طريق اندازه‌گيري شاخص‌هاي گياهي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد بين تيمارهاي مختلف سطوح آبگير باران از لحاظ شاخص‌هاي مورد بررسي در سطح احتمال يك درصد تفاوت كاملا معني‌دار آماري وجود دارد (01/0P<). ميانگين هر يك از شاخص‌هاي گياهي در تيمار شاهد از بقيه تيمارها كمتر مي‌باشد و در تيمار سامانه عايق با فيلتر سنگريزه‌اي به حداكثر خود مي‌رسد به طوري كه مقادير قطر يقه، ارتفاع درخت، سطح تاج پوشش و عملكرد ميوه در تيمار عايق با فيلتر سنگريزه‌اي به ترتيب برابر 5/40 ميلي‌متر، 180 سانتي‌متر، 45/1 متر مربع و 7/1233 گرم مي‌باشد به عبارت ديگر عايق نمودن سطح سامانه به همراه استفاده از فيلتر سنگريزه‌اي، باعث تأمين قسمتي از آب مورد نياز درختان شده و به طور قابل ملاحظه‌اي رشد و نمو درخت و عملكرد ميوه را افزايش داده است. بنابراين استفاده از روش‌ استحصال آب باران از طريق پوشش پلاستيك و سنگريزه براي شرايط كشت باغ ديم در اراضي شيب‌دار مورد توصيه مي‌باشد.

Present research has been executed in Chaharmahal va Bakhtiary Province during 5 years in order to develop and establish hillside orchards using rainwater harvesting catchments. The region receives 300 mm of rainfall annually and has a moderate soil texture. Towards this goal, in a rangeland with a slope of 20 percent, microcatchments were made with 5 different treatments including removed surface vegetation with gravelly filter, removed surface vegetation without gravelly filter, isolated surface with gravelly filter, isolated surface without gravelly filter, and natural surface, with 5 replicates and 3 cultivar of almond (Rabi, Mamaei and Shahrood 21). Vegetation indices were measured after cultivation of saplings in the lower part of microcatchments. Statistical analyses show that there is a significant difference between different microcatchments at the 99% confidence level. The results showed that the means of variables are the lowest on the natural surface treatment and the highest in the isolated surface with gravelly filter treatment. The mean value of diameter of stem, height, canopy area, and fruit yield are respectively 40.5 mm, 180 cm, 1.45 m2 and 1233.7 gr in the isolated surface with gravelly filter treatment. Using a system with an isolated surface and a gravelly filter can supply plants’ water needs. So utilization of isolated surfaces with gravelly filters can be recommended in supplying water for hillside orchards in watersheds using rainwater harvesting systems.