بررسي تحمل به شوري در رقم‌هاي پياز خوراكي (Allium cepa L.) با استفاده از شاخص‌هاي تحمل به تنش

Investigation of Salinity Tolerance in Onion (Allium cepa L.) Cultivars Using Stress Tolerance Indices

تنش شوري يكي از مهم‌ترين محدوديت‌ها براي توليد محصولات كشاورزي در مناطق خشك و نيمه‌خشك است. بنابراين، بهبود ژنتيكي مقاومت به شوري در رقم‌هاي اصلاح‌شده ضروري مي‌باشد. شناسايي و انتخاب ژنوتيپ‌هاي مقاوم به شوري نقطه شروع براي اين اهداف اصلاحي مي‌باشد. بدين منظور 19 رقم‌ پياز خوراكي در دو سطح شوري (صفر و 100 ميلي‌مولار كلريد سديم) در قالب طرح كاملاً تصادفي و با سه تكرار در سامانه كشت هيدروپونيك مورد ارزيابي قرار گرفتند. اين آزمايش در گلخانه باغباني دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان طي سال‌ 97-1396 انجام شد. نتايج مقايسه ميانگين تفاوت بسيار معني‌داري را براي عملكرد در شرايط بدون تنش (Yp) و عملكرد در تنش شوري (Ys) در بين رقم‌ها آشكار كرد كه دلالت بر وجود تنوع ژنتيكي در بين رقم‌ها بود. بنابراين براي ارزيابي تحمل به شوري رقم‌ها، شاخص‌هاي مختلف تنش بر اساس Yp و Ys محاسبه شد. بر اساس بيشتر شاخص‌ها، رقم‌هاي اصفهان و آذرشهر به‌عنوان متحمل‌ترين رقم‌ها به شوري تعيين شدند. تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي نشان داد كه 94/3 درصد تغييرات كل، توسط دو مؤلفه‌ي اول و دوم توجيه‌ شدند. تجزيه خوشه‌اي بر اساس شاخص‌هاي تحمل به شوري رقم‌ها را در سه گروه قرار داد. در مجموع شاخص تحمل تنش، ميانگين هندسي‌ عملكرد، ميانگين هارمونيك و شاخص عملكرد را مي‌توان به‌عنوان مناسب‌ترين شاخص‌ها براي غربالگري رقم‌هاي متحمل به شوري معرفي كرد

Salinity stress is one of the most constraints for agricultural production in arid and semi-arid regions. Thus, genetically improved tolerance bred cultivars tolerant to salinity are needed for the future. The identification and selection of salt-tolerant genotypes is the starting point for such breeding purposes. Therefore, nineteen onion cultivars were selected and tested in two salinity levels (0 and 100 mM NaCl) in a completely randomized design with three replications in a hydroponic culture environment. The experiment was conducted at Horticulture Department of the Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan during 2016-2017. The results analysis of variance revealed significant differences among yield of cultivars in no salinity (Yp) and salinity stress (Ys) conditions indicating the presence of genetic variation among the cultivars. In addition, in order to assess the salinity tolerance of cultivars, various stress tolerance indices were calculated based on Yp and Ys. Thus, the Esfahan and Azarshahr cultivars were identified as the most salt-tolerant cultivars. Principal component analysis showed that 94.3 % of total variance is explained by the first two components. The cluster analysis based on salinity tolerance indices divided the cultivars into three groups. In overall, stress tolerance index, geometric mean productivity, harmonic mean and yield index can be introduced as the most desirable indices for screening salt tolerant cultivars.