بررسي تغييرات كيفي آب زيرزميني دشت هاي شرقي درياچه اروميه

منابع آب زيرزميني بزرگترين ذخيره قابل دسترسي آب شيرين در كره زمين محسوب مي­شوند. با توجه به اهميت و كمبود اين منابع ارزشمند مطالعه پيرامون تغييرات كيفي آب زيرزميني از اهميت بسيار بالايي برخوردار اسـت. كاهش تراز سطح آب درياچه اروميه در دهه اخير باعث افزايش شوري آب آن شده است. در اين مقاله اثر كاهش تراز سطح آب درياچه بر مشخصات كيفي آب­ هاي زيرزميني دشت­ هاي شرقي درياچه اروميه در محدوده سال­هاي آبي 81-1380 تا 91-1390 مورد مطالعه قرار گرفته است. با استفاده از روش زمين آمار در محيط نرم ­افزار GIS، سمي­ واريوگرام­ هاي مدل دايره ­اي، كروي، نمايي و گوسي براي كل املاح جامد (TDS) و نسبت جذبي سديم (SAR) بدست آمد. در بيشتر سال­ها براي پارامتر TDS مدل گوسي با خطاي استاندارد در محدوده 44/0 تا 94/0 و براي پارامتر SAR مدل نمايي با خطاي استاندارد در محدوده 52/0 تا 47/1 به­ عنوان مدل برتر انتخاب شد. با بكارگيري روش ميان­يابي كوكريجينگ تغييرات كيفي آب زيرزميني در آبخوان شرقي درياچه مورد ارزيابي قرار گرفت و پهنه ­هاي كيفي دشت­ هاي شرقي درياچه اروميه رسم شد. نتايج بدست آمده حاكي از آن است كه كاهش تراز سطح آب درياچه اروميه تأثير منفي بر كيفيت آب زيرزميني دشت­ هاي شرقي درياچه داشته است. همچنين كاهش كيفيت آب به گونه­ اي بوده است كه مقدار TDS بطور نسبي از 10 درصد تا 45 درصد و براي پارامتر SAR از 7 درصد تا 30 درصد متغير بوده است.

Groundwater resources are considered as a largest reservoir of available freshwater in the world. According to the importance and scarcity of this precious resource, studying the groundwater quality changes is very important. Declines in water level of Urmia lake has led to increase in the salinity of water in this lake. In this paper, water level reduction effects were studied on qualitative characteristics of groundwater in the eastern part of Urmia lake from - to - . With using geostatistical techniques in GIS, TDS &SAR were obtained with Circular, spherical, exponential, and Gaussian semi-variogram models. In most of year Gaussian model with RMSE between to for TDS and exponential model with RMSE between and for SAR were selected as the premier models. Groundwater quality changes were evaluated using Co-Kriging interpolation method and qualitative zones were plotted in the eastern aquifer of Urmia lake. The results indicated that water level reduction of Urmia lake had negative effects on the decline of groundwater quality of the eastern plains of Urmia lake. Also, water quality at different points reduced so that TDS varied approximately between and and SAR varied between and during the statistical period.