باززنده سازي بافت هاي كهن شهري با تأكيد بر مدل SWOT (مطالعه موردي: بافت كهن شهر زنجان)

Regeneration of old fabrics of city (An attempt in use of Strategic Planning in Regeneration of Old Fabrics of city with emphasis on SWOT model) Case study: Old fabric of Zanjan City

بخش مركزي بسياري از شهرهاي كشور منطبق بر بافت كهن است؛ كه واجد گنجينه اي عظيم از عناصر و ارزش هاي تاريخي و فرهنگي مي باشند. اگرچه اين بافت ها به روزگار خود از نظر سازمان فضايي و ساختار عملكردي متناسب با نيازهاي زندگي و مقتضيّات اجتماعي و اقتصادي عصر خود بودند. ولي به دنبال تحوّلاتي كه در نظام سكونتگاه هاي شهري – تحت تأثير تحوّلات فناوري و تغيير در نيازهاي زيستي، اجتماعي و اقتصادي – به وقوع پيوست، دچار ضعف عملكردي شدند. اين بافت ها كه زماني نماد حيات شهري و كانون ثروت و قدرت شهرها بودند، امروزه در تقابل با نواحي جديد و حومه ها، به مكاني جمعيّت گريز تبديل شده اند. در اين پژوهش بافت كهن شهر زنجان به عنوان نمونه ي موردي، مورد مطالعه قرار گرفت. اين بافت كه در گذشته، محل زندگي اقشار اصيل و متمكّن شهر زنجان بوده، امروزه به محل زندگي اقشار عمدتاً كم درآمد و اغلب غيربومي تبديل شده است كه اين امر، خود عاملي در فرسودگي رو به تزايد آن بوده و به دور افتادن آن از صحنه ي اقتصادي شهر منجر شده است. روش تحقيق در اين پژوهش، تحليلي – پيمايشي بوده و اطلاعات موردنياز با استفاده از روش كتابخانه اي و مطالعات ميداني (مشاهده و مصاحبه) جمع اوري گرديده است و با تحليل اطلاعات با استفاده از مدل SWOT، به ترسيم ماتريس SWOT با استفاده از امتياز نهايي شاخص هاي برتر چهار عامل (قوّت، ضعف، فرصت و تهديد) اقدام گرديد.

Central district of most cities of our country coincides with old factors that has great thesaurus of element and cultural and historical values. Although these factors were fitted with life requirement and economical materials of their own era according to special and functional structure, but they encountered with functional infirmity because of occurring evolutions in system of urban settlement under influence of technological evolution and change in viable, social and economic requirements. These factors that were symbol of urban life and wealth and power center of cities in the past, nowadays in contrast with new renovation areas and suburbs, they were converted to depopulation place. In this research, we studied the old factor of Zanjan city as a case study. Historically, this factor was residential part of the city for higher social class group high income people. However it is now converted mostly to lower income and often nonnative social classes. This process gradually affected the deterioration of this city factor and caused outlaying of it from economic structure of city. The methodology used in this study is analytical survey. Collection information was done by librarian and field (observation and interview) method. SWOT model were used to analyze the data in this research and the results of four factors of the SWOT technique analysis used to draw the SWOT’s final matrix. This matrix based on the top final score index of four factors (strengths, weaknesses, opportunities and threats).