پهنه‌بندي پتانسيل‌سنجي منابع آب زيرزميني دشت يزد- اردكان

Potentiometric zoning of groundwater resources of Yazd-Ardakan plain

مناطق مركزي و شرقي كشور با كمبود و فقر منابع آب مواجه هستند و در بخش‌هاي وسيعي بحران كمبود آب وجود دارد و اين ناهمگوني بين منابع و مصارف آب، مشكلات اساسي را بر سر راه توسعه پايدار، در مناطق مركزي كشور به وجود آورده است و همچنين امروزه به دليل كاهش بارندگي، حفر تعداد زياد چاه هاي عميق در سال هاي اخير و برداشت بيش از حد مجاز از منابع آب زيرزميني در دشت ها و عدم توجه به مقوله آبخوانداري و انجام تغذيه مصنوعي، توجه بيشتر به آب‌هاي زيرزميني امري اجتناب ناپذير و مهم محسوب مي گردد. به همين منظور در اين پژوهش سعي گرديده است كه به پتانسل سنجي منابع آب زيرزميني دشت يزد- اردكان پرداخته شود و براي شناسايي و تعيين بهترين مناطق آبي جهت بهره برداري بهينه از منابع آب زيرزميني در حوضه دشت يزد اردكان از روش سلسله مراتبي AHP و سيستم اطلاعات جفرافيايي GIS استفاده شده است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي‌دهد كه، 59/35 درصد معادل 725539 هكتار از مساحت دشت يزد-اردكان داراي پتانسل خيلي زياد،9/61 درصد معادل 105572 هكتار داراي پتانسيل زياد، 9 درصد معادل 97969 هكتار داراي پتانسيل متوسط، 17/74 درصد معادل 206906 هكتار داراي پتانسيل كم و 10 درصد از مساحت دشت معادل 110433 هكتار داراي پتانسيل خيلي كم براي بهره‌برداري از منابع آب زيرزميني مي‌باشد، كه نشان دهنده پتناسيل بالاي منابع آب زيرزميني حوضه دشت يزد – اردكان است.

Water is origin of life and important in many angels of human life including economic, social and cultural aspects. In dried and semi-dried area, the value of water is higher due to the heterogeneity in spatial and time distribution of rainfall. In Iran, area located in center and eastern of the country are faced to lack of water, causing imbalance between water source and water utilization and main further problems regarding sustainable development in these regions. Nowadays, attentions to underground waters is unavoidable due to the lack of rainfall, increases of concerns about digging the depth wells, extra exploitation and ignoring the water management and artificial nutrition of water sources. To this end, the present study was aimed to assay underground water sources of Yazd-Ardekan plain using AHP and GIS methods in order to determination of suitable water sources for exploitation. Our results showed that 59.35% equal to 725539 hec of Yazd-Ardekan plain have very good potential, 9.61% good, 9% medium, 17.74% low and 10% very low for water exploitation.