چكيده فارسي :
مرگ به‌عنوان واقعيتي اجتناب‌ناپذير موضوع مطالعه مكاتب مختلف فلسفي است. پيوند عميق فلسفه‌ورزي و مرگ‌انديشي سبب شده است كه فيلسوفاني مانند شوپنهاور و صدرا به اين امر به‌تفصيل بپردازند. اين مقاله در پي پاسخ‌گويي به اين سؤال است كه آيا ميتوان در تفكر شوپنهاور و ملاصدرا نوعي ديالوگ در باب چيستي و ماهيت مرگ انسان برقرار كرد؟ از نظر شوپنهاور، مرگ از بين رفتن هويت فردي و وجود پديداري انسان است؛ اما وجود في‌نفسه و راستين وي جاودانه خواهد بود. ملاصدرا معتقد است، مرگ اشتداد وجودي و تقويت جنبه‌ي تجرد نفس است كه باعث تضعيف تعلق نفس به بدن و ترك بدن مي‌شود. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه به‌رغم تفاوت در مباني، تفكر بدبينانه، انكار حيات و تجويز خودكشي و عرفان برهمني شوپنهاور، ميتوان در روش هستي‌شناسانه، رويكرد عرفاني، اشتراك در برخي مؤلفهها و نتايج مرگ‌انديشي، ميان دو فيلسوف، مشابهت‌ها و هم‌زباني‌هايي را نيز يافت. هر دو فيلسوف سرشت و ذات فناناپذير انسان و تقسيم دوگانه در باب جهان را مي‌پذيرند و به وجود رنج در جهان، زهدمحوري و وجود عشق در هستي باور داشته و در جستجوي عوامل مرگ‌هراسي و راهكاري براي برون‌رفت از آن بوده‌اند.
چكيده لاتين :
Death as an inevitable reality is a subject of study in various philosophical schools. The issue of death is one of the deepest philosophical reflections. This concept can be reviewed within three realms: semantics, ontology, and epistemology. The objective of this article is to examine death within ontological realm in the thoughts of Mulla Sadra and Schopenhauer, and it attempts to answer the question that whether philosophical discussions on the concept of death in Sadra's transcendental wisdom, despite differences in principles, methods, and objectives, are comparable to Schopenhauer's intellectual framework. Using a descriptive-analytical approach, the present study first investigates the issue of death in the thought of both philosophers and then focuses on their comparative analysis.
The findings of this study show that, there are similarities, compatibility, and convergences between the two philosophers' attitudes toward death. Both philosophers-Molla Sadra and Arthur Schopenhaur- believe in the dichotomy in the world, immortality of human nature after death, existence of suffering in the world, asceticism, austerity, love, and affection to all human beings. However, each of them analyzes and explains the issue of death within his own intellectual framework. School of thought, intellectual principles, philosophical methods, and historical time of Mulla Sadra are very different from those of Schopenhauer.
