بررسي بيش حساسيت مصرف خانوار با تاكيد بر محدوديت نقدينگي در ايران

Excess Sensitivity Analysis of Household Consumption and Liquidity Constraint: Case of Iran

خانوارها براي بيشينه كردن مطلوبيت خود، نيازمند داشتن سطح همواري از مخارج مصرفي خود هستند. يكي از عوامل تاثيرگذار بر هموارسازي مصرف، داشتن بازار سرمايه كامل، نبود محدوديت نقدينگي و دسترسي به منابع مالي است تا افراد قادر باشند با وام گرفتن و وام دادن، از مصرف پرنوسان جلوگيري كنند. مقاله حاضر، به بررسي موضوع بيش حساسيت مصرف خانوار با تاكيد بر محدوديت نقدينگي در ايران، با استفاده از داده هاي تركيبي مربوط به دو دوره 1391-1389 و 1394-1392 مي پردازد. نتايج تحقيق براساس داده هاي كل نمونه و داده هاي طبقه بندي شده در دو دوره، حاكي از تاييد پديده بيش حساسيت مصرف نسبت به درآمد جاري در اقتصاد ايران است. اين يافته، فرضيه درآمد دائمي مبتني بر انتظارات عقلايي را در ايران رد مي كند. همچنين نامتقارن بودن اثرات نرخ هاي رشد مثبت و منفي درآمد بر مصرف، تاييدي بر وجود محدوديت نقدينگي خانوارها است. شناسايي مشخصه هاي اجتماعي- اقتصادي خانوارهاي با بيش حساسيت بالا، بويژه در دوره ركودي 94-1392، حاكي از آن است كه خانوارهاي با عدم دسترسي و يا دسترسي ناكافي به وام هاي بانكي، خانوارهاي با سرپرست مسن، خانوارهاي با سرپرست شاغل غيردولتي، خانوارهاي كم درآمد و خانوارهاي روستايي، بيش از ساير خانوارها، با مساله بيش حساسيت مصرف مواجه هستند.

Households need to have a smooth level of consumption in order to maximize their utility. Among the factors influencing consumption smoothing are: the existence of a perfect capital market, lack of liquidity constraints and access to financial resources, so that individuals are able to borrow and lend in order to prevent their income and consumption fluctuations. This paper attempts to investigate the excess sensitivity of household consumption with emphasis on liquidity constraints in Iran using panel data related to two recessionary periods of 2013-2015 and the pre-recessionary period of 2010-2012. The results show that the excess sensitivity of consumption to current income is significant. This finding rejects the permanent income hypothesis based on rational expectations in Iran. The asymmetric impacts of the positive and negative growth rates of income on consumption confirm the liquidity constraints of households. Identification of the socioeconomic characteristics of households with higher sensitivity, especially during the recession of 2013-2014, suggests that households without access to or inadequate access to bank loans, the elderly-headed households, families headed by non-governmental employees, low-income and rural households are more sensitive to income in comparison to the other households.