برآورد شدت بيماري ناشي از ويروس واي سيب‌زميني بر اساس وقوع بيماري در مزارع توتون استان گلستان

Estimation of disease severity of potato virus y based on disease incidence in Golestan province tobacco fields

ويروس واي سيب ­زميني (Potato virus Y, PVY)، گونۀ تيپ جنس Potyvirusاز تيرة Potyviridae، از جمله ويروس ­هاي مخرب­ توتون در دنيا مي­ باشد. به منظور تعيين رابطه كمي بين ميزان وقوع و شدت بيماري ناشي از PVY در پنج رقم رايج مورد كشت در مزارع توتون استان گلستان، طي فصل زراعي 1396، تعداد 15 مزرعه توتون در سه شهرستان گرگان، علي­آباد و مينودشت انتخاب و در فواصل زماني 15 روزه مورد بازديد قرار گرفت. در هر مزرعه 50 بوته انتخاب و شاخص ­هاي وقوع و شدت بيماري در آنها ارزيابي گرديد. به منظور رديابي ويروس از روش DAS-ELISA با آنتي­ سرم چند همسان ه­اي اختصاصي PVY استفاده شد. درصد آلودگي PVY در بين ارقام مختلف توتون متفاوت بوده و بيشينه و كمينه درصد آلودگي به تريتب در ارقام PVH03 (33/6 %) و بارلي (6/2 %) ارزيابي شد. بر اساس نتايج حاصل از تحليل آماري داده­ ها، بين ارقام توتون در شاخص ­هاي مورد ارزيابي تفاوت معني­دار بوده و بيشينه و كمينه ميانگين شدت علايم در بوته ­هاي آلوده به PVY، به ترتيب در ارقام PVH03 (4/44) و بارلي (1/82) مشاهده شد. همچنين مدل ريشه ­مربع (در حدود 60 درصد مزارع) با ضريب تبيين متوسط 82/32 درصد و آلومتري (در حدود 30 درصد مزارع) با ضريب تبيين متوسط 89/90 درصد، به عنوان بهترين مدل جهت توصيف روابط بين شاخص ­هاي وقوع و شدت بيماري در مزارع توتون انتخاب شدند. ارقام توتون بر اساس تجزيه­ ي واريانس شيب خط رگرسيون مدل ريشه­ مربع بين شاخص ­هاي وقوع و شدت بيماري در سه گروه: رقم PVH03 با شيب بالا (1/005)، رقم NC100 با شيب متوسط (0/729) و ارقام K326، بارلي و باسما با شيب كم (0/68-0/6) قرار گرفتند.

Potato virus Y, the type member of the genus Potyvirus, family Potyviridae, is one of the most destructive viruses of tobacco worldwide. To determine the relationships between incidence (I) and severity (S) of PVY disease in five cultivars in tobacco fields in Golestan province, several surveys were conducted during July to October 2017 at 15 days intervals in tobacco fields of Gorgan, Aliabad and Minoodasht. Two disease indicators (I and S) were evaluated in 50 plant samples for each farm. The presence of PVY was detected by double antibody sandwich-ELISA (DAS-ELISA) using PVY-specific polyclonal antibodies. The rate of PVY infection was different among tobacco cultivars and the maximum and minimum infection rates were belonged to PVH03 (33.6%) and Burley (6.2%) cultivars respectively. Based on the statistical analysis of data, there was a significant difference for disease indicators on different tobacco cultivars, as the maximum and minimum symptom severity mean value were evaluated in PVH03 (4.44) and Burley (1.82) cultivars, respectively. Also, Square Root model (Sqrt transformation of I and S) in 60 % of the fields (R2 = 82.32 %), and Allometric model (natural logarithm transformation of I and S) in 30 % of the fields (R2 = 89.90 %) showed the best fitness for the collected data, andwere the best model to describe I-S relationships in PVY disease in tobacco fields. Based on the regression slope of Sqrt transformed values of I and S, the cultivars were classified in three groups, including PVH03 (with the highest slope of 1.005), NC100 (with the moderate slope of 0.729) and K326, Burley and Basma (with thelowest slope of 0.6 – 0.66).