واكنش درآمد و مخارج دولت به عدم تعادل بودجه در ايران

Response of Government Revenue and Spending to Budgetary Disequilibrium in Iran

رابطه ميان مخارج و درآمد دولت در جريان عدم تعادل بودجه را مي توان يكي از مهمترين مباحث در اقتصاد بخش عمومي به حساب آورد كه بويژه براي اقتصاد ايران كه درآمد نفت، بخش عمده درآمد دولت را تشكيل مي دهد، اهميت زيادي دارد. هدف اصلي اين مقاله، نشان دادن واكنش درآمد و مخارج دولت به جريان تعديل عدم تعادل بودجه، در قالب يك الگوي سه متغيره، با در نظر گرفتن نقش درآمد نفت در اين جريان و آزمون نامتقارني جريان تعديل در ايران، طي سال‌هاي 1369 تا 1395 مي‌باشد. نتايج، حكايت از تاييد فرضيه درآمدمخارج در ايران دارد. به علاوه درآمد نفت، دولت را تشويق به مصرف بيشتر و دريافت ماليات كمتر نموده كه حاكي از تاييد فرضيه جايگزيني ماليات در ايران مي‌باشد. همچنين مشخص گرديد، تنها، مخارج دولت به عدم تعادل بودجه، واكنش نشان مي‌دهد و اين، زماني اتفاق مي‌افتد كه بودجه، با كسري مواجه باشد. براساس نتايج به دست آمده، ضرورت دارد براي كاهش كسري بودجه، وابستگي درآمد دولت به درآمد نفت، كاهش و كارآيي سيستم مالياتي بهبود يابد.

The relationship between government spending and revenue during the budgetary disequilibrium can be considered as an important issue in public sector economics. This issue is of high importance in Iran, which oil revenue is the main source of government revenue. The aim of this study is to examine the response of government revenue and spending to budgetary disequilibrium in Iran using a three-variate model, accounting for oil revenue and testing the asymmetry of adjustment process during 1990-2016. The results support the tax-spending hypothesis for Iran. However, according to the long run relationship, the results show that oil revenue stimulates the government to spend more and to collect less tax, which confirms tax displacement hypothesis. Moreover, when the government faces a budget deficit, only government spending responds to budgetary disequilibrium. According to the findings, Iran should reduce its oil-dependence and improve its tax collection system in order to reduce budget deficit.