مطالعه عوامل خطر ساز دركارگاههاي تكثير و پرورش قزل آلا براساس پارامترهاي محيطي آب در رودخانه هراز

Study on risk factors in rainbow trout breeding and rearing farms based on water environmental parameters in the Haraz River

اين مطالعه به تغييرات پارامترهاي محيطي كيفيت آب رودخانه هراز به ­عنوان عوامل خطرساز مزارع قزل آلا پرداخته­است. تعداد 84 نمونه آب در6 ايستگاه واقع دركارگاه پرورش ماهي قزل­آلا طي هفت ماه طي سال­هاي 97-1396 جمع‌آوري شد. اندازه­گيري پارامترها با روش­هاي استاندارد تيتراسيون و اسپكتروفتومتري انجام گرفت. طبق نتايج، دامنه تغييرات دماي آب (0/17-0/4 درجه سانتي‌گراد)، دماي هوا (0/28-0/5 درجه سانتي‌گراد)، اكسيژن محلول (24/14-36/7 ميلي­گرم بر ليتر)، اكسيژن خواهي بيولوژيك (80/20-20/0 ميلي­گرم بر ليتر)، اكسيژن خواهي شيميايي (40/41-50/3 ميلي­گرم بر ليتر)، هدايت الكتريكي (650-345 ميكروزيمنس­برسانتيمتر)، كدورت (NTU 81-2)، كل مواد جامد معلق (72/0-01/0 گرم بر ليتر)، pH (15/8-98/6)، فسفركل/فسفر(15/0-01/0 ميلي­گرم بر ليتر)، فسفات (20/0-01/0 ميلي­گرم بر ليتر)، آمونيم (313/0-020/0 ميلي­گرم بر ليتر)، آمونياك (36/4-14/0 ميكروگرم برليتر)، نيتريت (21/0-01/0 ميلي­گرم بر ليتر)، تعداد كليفرم مدفوعي (CFU/100ml30000-9) و شاخص كيفيت آب (IRWQISC) (5/98-5/48) بوده است. نتايج براساس آزمون رگرسيون گام به گام نشان داد كه عوامل خطرساز كيفيت آب در رودخانه هراز پارامترهاي كليفرم مدفوعي، فسفات،كدورت و اكسيژن خواهي بيوشيميايي بوده­است و كليفرم مدفوعي، ضريب تاثير (ضريب بتا) بيشتري در مقايسه با ساير پارامترها داشتند (05/0p<). در نتيجه، طبق ميانگين ايستگاهي شاخص كيفيت (كمتر از 55)، آب رودخانه هراز براي پرورش ماهي قزل­آلا آلوده و بحراني است اما براي پرورش ماهي مقاوم و حيات وحش داراي شمارش ميكروبي قابل­قبول است. همچنين علاوه بر تغيير فصلي پارامترهاي محيطي و ميزان بارندگي، نحوه مديريت كارگاه­ها نيز در حفظ كيفيت آب اهميت دارد.

This study was carried out to determine the water environmental parameters as risk factors for rainbow trout breeding and rearing farms in the Haraz River. 84 water samples were collected at 6 stations during seven months in 2017-2018. Water samples were analyzed by standard titration and spectrophotometry. Results showed that the range of water temperature (4.0-17.0◦C), weather temperature (5.0-28.0◦C), dissolved oxygen (7.36-14.24 mg/l), BOD5 (0.20-20.80 mg/l), COD (3.50-41.40 mg/l), electro-conductivity (345-650 µS/cm), turbidity (2-81 NTU), TSS (0.01-0.72 g/l), pH (6.98-8.15), TP/P (0.01-0.15 mg/l), PO43- (0.01-0.20 mg/l), NH4+ (0.02-0.31 mg/l), NH3 (0.14-4.36 µg/l), NO2- (0.01-0.21 mg/l), fecal coliform (9-30000 CFU/100ml) and water quality index (48.5-98.5) were changed. The results of the stepwise regression analysis indicated that the risk factors of water quality in the Haraz River were fecal coliform, phosphate, turbidity, and BOD5 parameters, and fecal coliform had a higher coefficient factor (beta coefficient) than other parameters (p<0.05). As a result, according to the average water index of stations (less than 55), water of the Haraz River is contaminated and critical to breeding and rearing trout, but it has acceptable microbial count for fish farming and wildlife. In addition to seasonal conditions such as environmental conditions and rainfall, the way of pound managing has been effective in maintaining water quality.