ارزيابي مقاومت ارقام و لاين‌هاي كنجد به بيماري پوسيدگي زغالي درشرايط گلخانه

Resistance evaluation of sesame cultivars and lines to charcoal rot disease in greenhouse condition

بيماري پوسيدگي زغالي يكي‌ از مهم‌ترين بيماري‌هاي قارچي‌ خاكزاد كنجد در ايران و جهان است. به­منظور ارزيابي مقاومت ارقام و لاين‌هاي كنجد به بيماري پوسيدگي زغالي، بافت‌هاي گياهي كنجد آلوده به پوسيدگي زغالي از مناطق مختلف كنجدكاري كشور جمع‌آوري و قارچ عامل جداسازي گرديد. پس از خالص سازي با روش نوك ريسه، در نهايت 10 جدايه با استفاده از معيارهاي ريخت‌شناسي با نام Macrophomina phaseolina شناسايي شدند. آزمون بيماري‌زايي جدايه‌هاي به‌دست­آمده از مناطق مختلف روي بذور جوانه‌زده رقم حساس داراب 1 انجام شد و نتايج نشان‌دهنده تنوع در ميزان شدت بيماري‌زايي جدايه‌ها بود. آزمون ارزيابي مقاومت ارقام روي 26 ژنوتيپ گياه كنجد با استفاده جدايه بيماري‌زاي كرج با روش استاندارد ساقه بريده در شرايط گلخانه‌اي در دماي 30-25 درجه سلسيوس انجام گرفت. طول نكروز توسعه يافته بر روي ساقه پس از پنج روز اندازه­گيري شد. مقايسه ميانگين طول نكروز ژنوتيپ هاي مختلف نشان داد كه به‌ترتيب ژنوتيپ‌هاي AT6، دشتستان 2، داراب 1، AT1 و AT7 به‌ترتيب كمترين طول نكروز را داشته و به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي مقاوم شناخته شدند. رقم يلووايت با توسعه بيشترين طول نكروز به‌عنوان حساس‌ترين ژنوتيپ شناخته شد. ساير ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه طول‌هاي متفاوتي از نكروز در پاسخ به قارچ عامل بيماري نشان دادند.

Charcoal rot is one of the most important and destructive disease of sesame in Iran and worldwide. In order to evaluate reactions of different genotypes of sesame, infected plant tissues of sesame with charcoal rot symptoms collected and different isolates of the pathogen obtained, purified by hyphal tip method and finally using morphological criteria, 10 isolates identified as Macrophomina phaseolina. In order to determine virulence of the isolates, pathogenicity test was performed on 1% water agar plates at 30 C using pre-germinated seeds of Darab-1 cultivar. The result showed the variability of virulence of the isolates. Then reaction of the 26 cultivars and genotypes using the most virulent isolate (MP-3-13) was performed by the standard method of Cut-Stem in greenhouse condition. Mean of necrosis length of different genotypes were measured five days after inoculation. Statistical analyses indicated the significant difference among the necrosis length of sesame genotypes. The results showed that AT6, Dashtestan 2, Darab 1, AT1 and AT2 were the most tolerant ones, respectively. Yellow white had the most susceptible reaction to the charcoal rot disease in this experiment. The rest of genotypes showed a range of necrosis length in response to the pathogen.