پديد آورندگان :
نفري يزدي، مريم سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور , پوركاظمي، محمد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور , عبدالحي، حسينعلي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور , نجاتي جوارمي، اردشير دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منبع طبيعي - دانشكده علوم دامي
كليدواژه :
Salmo trutta caspius , AHP , صفات اقتصادي , اهداف اصلاح نژاد
چكيده فارسي :
در تحقيق حاضر، براي تعيين مهمترين صفات در برنامه اصلاح نژاد ماهي آزاد درياي خزر، از روش تحليل سلسله مراتبي استفاده شده و براي انجام آن دو پرسشنامه در دو مرحله تهيه شد. پرسشنامه اول به 43 مركز تكثير و پرورش ماهي آزاد درياي خزر ارسال گرديد تا بر اساس تشخيص و تجربه كاري خود از بين 15 صفت اقتصادي آزاد ماهيان، شش صفت اولويتدار در برنامه اصلاح نژاد ماهي آزاد خزر را انتخاب نمايند كه از 43 مزرعه، 26 پرسشنامه تكميل و دريافت شد. براي ادامه كار و تدوين پرسشنامه دوم شش صفت، ضريب رشد دمايي، ضريب تبديل غذايي، تاخير در بلوغ جنسي، بازماندگي، درصد فيله و رنگ قرمزي فيله انتخاب شدند. در پرسشنامه دوم، مطابق دستورالعمل، 15 پرسش مقايسه جفتي بين شش صفتي كه فراسنجه‌هاي ژنتيكي آنها قبلاً در مقالات محاسبه شده بود، تدوين شد. پرسشنامه دوم براي 26 نفر كه قبلاً پرسشنامه اول را تكميل كرده بودند، ارسال شد و از آنها خواسته شد كه اين پانزده مقايسه را با در نظر گرفتن ميزان بهبود ژنتيكي صفاتي كه منجر به سود بيشتر خواهد شد، انجام دهند. از 26 مزرعه در فاز دوم تعداد 21 مزرعه‌دار (81%) مقايسههاي جفتي را انجام دادند. براي تجزيه و تحليل آماري از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) جهت محاسبه ارزش ترجيح انفرادي استفاده گرديد. وكتور ارزشهاي ترجيح انفرادي و نرخ ناسازگاري[1] با استفاده از نرم افزار سوپردسيژن[2] محاسبه شد. هنگامي كه نرخ ناسازگاري كمتر از 1/0 مي شود، نتايج حاصله قابل اطمينان خواهد بود. مقادير نرخ ناسازگاري بعد از اصلاح ماتريسهاي ترجيح انفرادي كه نرخ ناسازگاري بالاي 1/0 داشتند، در دامنه 0/02722-0/10765 تغيير كرد. مقايسه مقادير ميانه اولويتهاي نرمال شده ترجيح انفرادي براي بهبود ژنتيكي صفات مهم اقتصادي ماهي آزاد درياي خزر كه از روش AHP بدست آمد، نشان داد كه در هر دو حالت قبل و بعد از تصحيح ماتريسها، بيشترين ميزان ترجيح براي دو صفت ماندگاري (0/252و 0/191) و ضريب تبديل غذايي (0/201و 0/275) بود. صفت تاخير در بلوغ جنسي (0/152 و 0/142) در هر دو حالت رتبه سوم را كسب كرد. همچنين پس از تصحيح ماتريسها صفت ضريب رشد دمايي (0/112 و 0/133) در جايگاه چهارم و صفات درصد فيله (0/132 و 0/094) و قرمزي گوشت (0/073 و 0/057) در اولويتهاي بعدي قرار گرفتند. نتايج اين تحقيق در تدوين برنامه اصلاح نژاد ماهي آزاد درياي خزر به عنوان گونه ارزشمند بومي جهت توسعه آبزي‌پروري كاربرد دارد.
چكيده لاتين :
In present study, Analytical Hierarchy Process method was used for determining most important traits in the breeding program of Caspian Sea trout and two questionnaires were prepared in two stages. The first questionnaire was sent to the 43 Caspian Sea trout farms that were previously identified. In this questionnaire, farmers based on their knowledge and experience were asked to select and rank the six most preferred out of 15 economic traits that they should be included in genetic improvement of this species in the breeding objectives with the aim of making more profit on their aquaculture. In this phase, 26 completed questionnaires were received. Six selective traits for compiling second questionnaire were determined as: Thermal growth coefficient (TGC), Feed Conversion Ratio (FCR), Late maturation, Survival at harvest, Fillet percentage and Flesh color (redness).According to analytical instruction, 15 pairwise comparison questions were constructed which genetic parameters based on previous studies. The second questionnaire was sent to 26 farmers who had completed the first questionnaire.Finally, 21 farmers (81%) completed pairwise comparisons. The Analytical Hierarchy Process was used to estimate the vector of individual preference values and Inconsistency Ratio using Super Decisions software. A judgment is commonly reliable when Inconsistency Ratio is less than 0.10. After modification of the matrix of 19 observation that have Inconsistency Ratio<0.1 , the final ranged from 0.107 to 0.027. The median of the preferences obtained from AHP showed in both cases, before and after correction of Inconsistency Ratio, the highest preferences of genetic improvement were for survival (0.252,0.191) and FCR (0.201,0.275). Late maturation (0.152,0.142) was third in both cases. Also, after correction of the matrixes, TGC (0.112, 0.133) was fourth and the percentage of fillets (0.132 , 0.094) and Flesh redness (0.073, 0.057) were in the end of ranking. The results of present research can be used in the national breeding program of the Caspian Sea trout as a unique endemic species for development of aquaculture industries.
