ضد بازار يابى علل مصرف خود سرانة دارو با استفاده از رويكرد تئورى داده بنياد

Anti-marketing of Drug Abuse by Means of Grounded Theory

زمينه و هدف: امروزه مصرف خودسرانه دارو يكي از معضلات مهم جهان از جمله ايران است. با توجه به مضراتي كه مصرف خودسرانه دارو دارد، اين پژوهش با هدف سنجش دليل مصرف خودسرانه دارو و راهكارهاي ضدبازاريابي آن بين مراجعان به مراكز درماني تأمين اجتماعي شهر اردبيل انجام شده است. روش بررسي: اين پژوهش، كه در سال 1397 انجام شد، از بعد هدف كاربردي و از لحاظ ماهيت اكتشافي با رويكردي كيفي است. جامعه آماري آن مراجعان و پزشكان درمانگاه تأمين اجتماعي شهر اردبيل بود كه 21 نفر از آنها پس از مصاحبه به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس داده‌هاي حاصل از مصاحبه با استفاده از روش تئوري داده‌بنياد در سه مرحله (كدگذاري باز، كدگذاري محوري و كدگذاري انتخابي) تحليل شد. يافته‌ها: علل مصرف خودسرانه دارو را مي‌توان در شش بعد اقتصادي، دسترسي، فرهنگي ـ اجتماعي، موانع مرتبط با مراكز درماني، آگاهي، تجربه و نگرش دسته‌بندي كرد. نتيجه‌گيري: سازمان‌هاي مرتبط از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، مراكز درماني و ساير حوزه‌هاي مرتبط بايد در خصوص كاهش اثرات عوامل شناسايي‌شده بر مصرف خودسرانه دارو برنامه‌ريزي كنند. اين موضوع با كاهش هزينه‌هاي درمان و افزايش گستردگي مراكز درماني، از لحاظ پوشش جغرافيايي و كمپين‌هاي گسترده رسانه‌اي در زمينه آموزش و اطلاع‌رساني به جامعه، امكان‌پذير است.

Background and Objective: Nowadays, arbitrary drug use is one of the most important problems in the world, including Iran. Due to the harmful effects of drug abuse, this study aimed to assess the cause of arbitrary use of drugs and anti-marketing strategies for drug use among Referrals to medical centers of social security organization in Ardabil. Materials and Methods:This is an applied, objective and a qualitative research in terms of the nature of the research. In this study, the data from interviews with 21 patients and physicians of the Social Security Clinic of Ardabil city were analyzed using the Grounded Theory Method in three stages (open coding, axial coding and selective coding). Results: The findings of this study showed that the causes of drug abuse are in six areas of economic, access, cultural-social, barriers related to health centers, awareness, experience and attitude. Conclusion: According to the findings of the research, the Ministry of Health, health centers and other related areas should plan on reducing the effects of identified factors on drug abuse. This is possible through reducing the cost of treatment, increasing the coverage of the health centers in terms of geographical coverage, and mass media campaigns in the area of education and informing the society.