ارتقا باورهاي پيشگيري‌ كننده از ايدز در دانش آموزان تركمن با استفاده از الگوي اعتقاد بهداشتي در شهر آق قلا

Promoting AIDS Preventive Beliefs in Turkmen Students by Using the Health Belief Model in Aq-Qala

زمينه و هدف: ايدز از بيماري‌هاي عفوني جدي دنياست كه به‌سرعت در بين جوانان رو به افزايش است، ازآنجايي‌كه جوانان در معرض رفتارهاي پرخطر هستند، اين مطالعه باهدف تعيين تأثير آموزش بر اساس الگوي اعتقاد بهداشتي در ايجاد باورهاي پيشگيري‌كننده از ايدز در دانش آموزان دختر تركمن انجام شد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه كارآزمايي ميداني شاهددار تصادفي، بر روي 78 دانش‌آموز دختر دبيرستان‌هاي شهر آق‌قلا، استان گلستان انجام شد. با استفاده از نمونه گيري تصادفي ساده چندمرحله‌اي، دو دبيرستان در گروه مداخله و دو دبيرستان در گروه شاهد قرار گرفتند، سپس از هر دبيرستان 2 كلاس انتخاب شد و پرسشنامه اعتقاد بهداشتي ايدز را قبل و بعد از مداخله آموزشي تكميل نمودند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS.17 و آزمون‌هاي كاي دو، دقيق فيشر، تي-زوجي، ويلكاكسون، تي-مستقل و آناليز كوواريانس تحليل شدند. يافته‌ها: قبل از آموزش دو گروه كنترل و مداخله، از نظر ويژگي‌هاي جمعيت شناختي و تمامي سازه‌هاي مدل به‌جز آگاهي تفاوت معني‌داري نداشتند. آزمون تي-زوجي نشان داد بعد از مداخله آموزشي حيطه‌هاي آگاهي و حساسيت درك‌شده در گروه مداخله به طور معني‌دار افزايش و موانع درك‌شده كاهش يافته است (0/05P<). آناليز كوواريانس نشان داد در مقايسه با گروه كنترل، آگاهي و حساسيت درك‌شده پس از مداخله به‌طور معني‌داري افزايش يافته است (0/05P<). اما در گروه كنترل، ميانگين نمرات آگاهي، حساسيت درك‌شده، شدت درك‌شده، منافع درك‌شده و موانع درك‌شده تغيير معناداري نداشت (0/05P<). نتيجه‌گيري: بر اساس مطالعه حاضر، آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي در حيطه‌هاي آگاهي و حساسيت درك‌شده مؤثر بوده است. پيشنهاد مي‌شود مداخلات آموزشي مبتني بر الگوي اعتقاد بهداشتي به منظور ارتقا باورهاي پيشگيري كننده از ايدز در دانش آموزان دختر دبيرستاني طراحي و اجرا گردد.

Background and Objective:AIDS is one of the most important infectious diseases in the world and the disease is increasing especially among young people. Since the youth are exposed to high-risk behaviors, the aim of this study was to investigate the effect of education based on the Health Belief Model in creating AIDS preventive beliefs in Turkmen girl students. Materials and Methods: This randomized controlled field trial study was done on 78 female high school students in Aq-Qala, Golestan province. Using multi-stage sampling, two high schools in the interventional group and two high schools in the control group were selected, then two classes selected from each high school, data were collected before and after of intervention by using a questionnaire based on HBM. Data were analyzed using SPSS.17 software and Chi-square, Fisher exact test, T-paired test, Wilcoxon, Independent T-test, and ANCOVA. Results: Before training, there was not a significant difference in the mean scores of the health belief model constructs and in terms of demographic characteristics between two groups except in knowledge construct. After the educational intervention, the T-paired test showed that the mean of knowledge and perceived susceptibility were increased significantly, and the mean of perceived barriers was decreased significantly in the experimental group (P<0.05). ANCOVA also showed that compared with the control group, knowledge and perceived susceptibility were increased significantly after the intervention. Conclusion: According to the present study, education based on the Health Belief Model was effective on the knowledge and perceived susceptibility. It is suggested that educational interventions based on Health Belief Model be designed and implemented to promote AIDS preventive beliefs in high school female students.