حسابداري دوطرفه از ديدگاه ليتلتون، حقيقت يا مجاز

Littleton’s points of view about Double Entry accounting: True or False

از لحاظ تاريخي، بسياري از جمله چارلز ليتلتون معتقدند كه دفترداري دوطرفه در حدود قرن سيزدهم ميلادي در ايتاليا رواج يافته است. بسياري لوكا پاچيولي را به عنوان مبدع اين سيستم مي دانند. ليتلتون هفت مورد را تحت عنوان پيش شرط هاي حسابداري دوطرفه بيان كرده است،او معتقد است كه اين هفت پيش شرط تا قبل از قرن سيزدهم ميلادي در هيچ زماني و در هيچ كشوري يكجا جمع نشده بودند . هدف اصلي پژوهش حاضر پاسخ به اين سوال است كه آيا واقعا هفت پيش شرطي كه چارلز ليتلتون براي بوجود آمدن دفترداري دوطرفه در نظر گرفته است تا قبل از قرن سيزدهم ميلادي در هيچ زماني و در هيچ كشوري يكجا جمع نشده بودند ؟ در راستاي پاسخ به اين سوال ابتدا پيش شرط هايي كه براي ظهور دفترداري دوطرفه مورد نياز است،مورد بررسي و سپس منابع و اسناد تاريخي جهت يافتن مدرك يا قرينه ي كاربرد سيستم دوطرفه مورد واكاوي قرار گرفت. پژوهش حاضر،از نوع تحقيقات نظري و روش تحليلي به عنوان روش تحقيق در آن مد نظر بوده است.طبق شواهد و قرائن بدست آمده از زمان هخامنشيان سيستم حسابداري بسيار منظم و دقيقي در تخت جمشيد وجود داشته است.در نهايت رويدادها و حوادثي كه باعث ارتباط علمي و اقتصادي بين خاورميانه و اروپا به ويژه ايتاليا در قرون وسطي شد، مورد بررسي قرار گرفت. شايان ذكر است در متن حاضر منظور از (( ايران ))، كشور ايران محصور در مرزهاي جغرافيائي كنوني نيست و در واقع پهنه و محدوده ي جغرافيائي گسترده فرهنگي ايران زمين در ازمنه و ادوار تاريخي است.

Historically, many people such as Charles Littleton believe that Double-entry bookkeeping has become common nearly in the 13th Century in Italy. Some consider Luca Pacioli as the inventor of this system. Littleton has stated seven items as the double-entry accounting requirements ; he assumes that these seven preconditions have never been gathered together in anywhere and anytime else before 13th century. The main purpose of the present article is to answer this question: have those seven preconditions, which had been considered by Charles Littleton for creating double-entry bookkeeping, really not gathered together in anywhere and anytime else before the 13th century? In line with answering this question, firstly the preconditions required for double-entry bookkeeping have been considered and then the historical resources and documents are analyzed for finding documents and analogy of mutual system application. The present study, in terms of theoretical research and analytical method was considered as the research methodology. According to the signs and evidences obtained from the Achaemenid, there was a regular and exact accounting system in that era. Finally, the events and incidents which made scientific and economic relations possible among Middle East and Europe, especially Italy in Medieval era, were studied. It is also noted that in the present text “Iran” not just refers to the country of Iran surrounded in the current geographical borders, in fact it refers to the geographical and cultural area of Iran during historical times and periods.