هانا، رقم جديد گندم دوروم مناسب براي كشت در اقليم معتدل ايران

Hana, a New Durum Wheat Cultivar Adapted to Wheat Growing Areas Intemperate Agro-Climate Zone of Iran

رقم هانا در سال زراعي 88-1387 با ميانگين عملكرد 7547 كيلوگرم در هكتار در خزانه‌هاي بين‌المللي، در سال زراعي 89-1388 با ميانگين عملكرد 9666 كيلو‌گرم در هكتار در آزمايش مقايسه عملكرد مقدماتي (PRDYT) و در سال زراعي 90-1389 با ميانگين عملكرد 6768 كيلوگرم در هكتار در آزمايش مقايسه عملكرد پيشرفته (ARDYT) به مراحل بعدي برنامه به‌نژادي گندم دوروم براي مناطق معتدل راه يافت. در آزمايش سازگاري كه طي دو سال زراعي 91-1390 و 92-1391 در چهار ايستگاه تحقيقاتي اجرا گرديد، اين لاين با ميانگين عملكرد 7938 كيلوگرم در هكتار حدود شش درصد برتر از شاهد دنا (با عملكرد 7478 كيلوگرم در هكتار) بود. تجزيه پايداري عملكرد دانه لاين‌هاي اميد‌بخش گندم دوروم نشان داد كه رقم جديد داراي پايداري عملكرد دانه مطلوبي مي‌باشد. از نظر كيفيت سمولينا، اين لاين با ميانگين درصد پروتئين %12/1 در گروه خوب قرار دارد. رقم هانا از نظر واكنش به بيماري‌هاي زنگ گندم از جمله زنگ زرد و زنگ قهوه‌اي نيز وضعيت مطلوبي داشت و به هردو پاتوژن عامل بيماري مقاومت نشان داده است. لاين جديد در بررسي‌هاي تحقيقي - تطبيقي %39 و در بررسي‌هاي تحقيقي - ترويجي چهار درصد برتر از شاهد دنا بود. در مجموع با توجه به نتايج مطالعات انجام شده كه نشان دهنده پتانسيل عملكرد دانه بالا، سازگاري و پايداري عملكرد بالا و مقاومت به بيماري‌هاي زنگ زرد و زنگ قهوه‌اي رقم جديد مي‌باشد، نامگذاري آن براي كشت در مناطق معتدل كشور پيشنهاد و نهايتاً با نام رقم جديد هانا معرفي گرديد. اين رقم براي كشت در اراضي واقع در مناطق معتدل كشور از جمله استان‌هاي تهران، البرز، خراسان رضوي، اصفهان و قسمت‌هاي مركزي و شمالي كرمانشاه، فارس و لرستان توصيه مي‌شود.

Hana (DM-90-14) was selected from international durum wheat nurseries with grain yield of 7547 kgha-1in cropping season 2009-10. This line was assessed in the regional yield trials in four cropping seasons,from 2009 to 2013, in four locations of temperate agro-climate zone of Iran. Hana had a grain yield of 9666 and 6768 kgha-1 in preliminary and advanced yield trials, respectively. In elite regional yield trial in 2011-12 and 2012-13 this line with 7938 kg ha-1 was selected as a superior line based on its grain yield and yield stability. Hana also has a high quality for semolina as well as high protein content (12.1%). The results of on farm trials in Kermanshah showed that this cultivar with grain yield of 8934 kg ha-1was superior than check cultivar, Dena, with grain yield of 6440kg ha-1. Based on its high grain yield, yield stability, quality of semolina and resistance to yellow and leaf rusts, line DM-90-14 released as a new durum wheat cultivar with name “Hana” for temperate agro-climate zone of Iran including Tehran, Alborz, Isfahan, Khorasane Razavi and the north of Kerman, Lorestan, Kerrmanshah and Fars provinces.