ارزيابي تحمل شوري گياه پنيرباد (Withania coagulans Dunal.) براساس برخي شاخص‌هاي ريخت‌شناسي و فيزيولوژيك

پنيرباد يكي از گونه‌هاي گياهي با ارزش اقتصادي بالا بومي منطقه سيستان ‌و بلوچستان است كه در فضاي سبز، صنايع دارو‌‌سازي و تثبيت شن‌هاي روان در مناطق كويري كاربرد دارد. شوري يكي از عامل‌هاي محدودكننده رشد و پراكنش گياهان است. اين پژوهش با هدف بررسي اثر تنش شوري (نمك‌هاي كلرايد سديم و كلرايد پتاسيم) بر برخي ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي و فيزيولوژيك گياه پنيرباد انجام شد. آزمايش در قالب طرح به‌طوركامل تصادفي با نه تيمار و چهار تكرار به‌صورت گلخانه‌‌اي انجام شد. تيمارها شامل شاهد، كلرايد سديم و كلرايد پتاسيم هر كدام در چهار سطح (50، 100، 150 و 200 ميلي‌مولار) بودند. نتيجه‌ها نشان داد كه تنش شوري بر همه‌‌ ويژگي‌هاي مورد بررسي شامل مقدار پرولين، درصد نشت يوني، فلورسانس كلروفيل، وزن خشك اندام هوايي و ريشه، نسبت وزن خشك ريشه به اندام هوايي، سطح برگ، طول ريشه و درصد بقا در سطح احتمال يك درصد معني‌‌دار بود. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه بيشترين مقدار پرولين و درصد نشت‌ يوني به‌ترتيب 27/4 ميكرومول بر گرم وزن ­تر و 56/%45 در تيمار 200 ميلي‌مولار از كلرايد سديم و كمترين مقدار پرولين و درصد نشت يوني به‌ ترتيب 4/1 ميكرومول بر گرم وزن تر و 93/11% در شاهد مشاهده شد. ويژگي‌‌هاي ريخت‌شناسي در تيمار كلرايد سديم در مقايسه با كلرايد پتاسيم كاهش بيشتري نشان داد. بنابراين سطح برگ‌‌ در تيمار 200 ميلي‌‌مولار كلرايد سديم (45/58 سانتي‌‌متر مربع) در مقايسه با تيمار 200 ميلي‌‌مولار كلرايد پتاسيم (70/69 سانتي‌‌متر مربع) كاهش يافت. هم‌چنين با افزايش تنش شوري، نسبت وزن خشك ريشه به اندام هوايي افزايش يافت. بيشترين نسبت وزن خشك ريشه به اندام هوايي (01/1) در تيمار 200 ميلي‌‌مولار كلرايد سديم بود. يافته‌ها نشان داد تحمل گياه پنيرباد به شوري تا 100 ميلي‌‌مولار مي‌باشد، به ‌طوري كه با افزايش نمك به 200 ميلي‌‌مولار، درصد بقا نسبت به شاهد 38/70% كاهش يافت. بنابراين، بر اساس نتيجه‌هاي به‌ دست آمده از اين پژوهش، مي‌‌توان از اين گياه افزون بر فضاي سبز، در مناطق با شوري متوسط نيز استفاده نمود.