اثر تنش شوري بر ويژگي‌‌هاي رشدي و زيست‌‌شيميايي سه جمعيت گل محمدي ايران

تنش شوري ازجمله عامل‌‌هاي مهم محيطي است كه موجب كاهش رشد و عملكرد گياهان به‌ويژه در مناطق خشك و نيمه‌خشك جهان مي‌‌‌‌گردد. در پژوهش حاضر پاسخ جمعيت‌‌هاي گل محمدي سه منطقه از ايران به تنش‌‌ شوري بررسي گرديد. آزمايش به صورت فاكتويل در قالب طرح به‌‌طور كامل تصادفي با 5 تكرار بود. فاكتورها به صورت سه سطح شوري (آب چاه با هدايت الكتريكي 6/0، 3 و 6 دسي زيمنس بر متر) و سه جمعيت گل محمدي (ميمند، كاشان و لاله‌‌زار) بودند. نتيجه‌ها نشان داد كه تيمار شوري 6 دسي زيمنس بر متر سبب كاهش معني‌‌دار سطح برگ در جمعيت ميمند و وزن خشك ريشه و شاخساره در جمعيت كاشان شد. مقدار سبزينه در تيمار شوري 6 دسي زيمنس بر متر نسبت به شاهد در جمعيت ميمند داراي بيشترين كاهش (از 44/0 به 3/0 ميلي‌‌گرم در وزن تازه) بود. افزايش سطح شوري به 6 دسي زيمنس بر متر سبب افزايش معني‌‌داري در سطح پرولين و فعاليت آنزيم‌‌هاي كاتالاز، پراكسيداز (به ترتيب 4/8 و 76/11 واحد آنزيمي در ميلي‌‌گرم وزن تازه) و سوپراكسيد ديسموتاز (17/7 واحد آنزيمي در ميلي‌‌گرم پروتئين) در برگ گياهان جمعيت لاله‌‌زار شد. انباشت بيشترين مقدار يون سديم و كلر در برگ‌‌ها اتفاق افتاد كه جمعيت لاله‌‌زار در تيمار شوري 6 دسي زيمنس بر متر بيشترين غلظت يون سديم (6/19 ميكرومول در گرم وزن خشك) و جمعيت ميمند بيشترين غلظت يون كلر (51/111 ميكرومول در ميلي‌‌گرم وزن خشك) را داشتند. با افزايش سطح تنش شوري مقدار يون پتاسيم در برگ هر سه جمعيت تغيير محسوسي نداشت در حاليكه مقدار آن در ساقه و ريشه با افزايش تنش شوري به طور معني‌‌داري افزايش يافت و بيشترين افزايش يون پتاسيم در ساقه (89/10 ميكرومول در گرم وزن خشك) و ريشه (87/6 ميكرومول در گرم وزن خشك) در تيمار 6 دسي زيمنس بر متر در جمعيت لاله‌‌زار مشاهده شد. در جمع، با توجه به داده‌‌هاي اين پژوهش مي‌‌توان نتيجه گرفت كه جمعيت لاله‌‌زار بيشترين تحمل و جمعيت ميمند كمترين تحمل را نسبت به تنش شوري داشتند.