ارزيابي الگوي بيان ژن نيترات ردوكتاز و ويژگي‌هاي كيفي و فيزيولوژيك در شرايط تنش اكسيداتيو در اسفناج

اسفناج از جمله سبزي‌هاي مهم با خواص تغذيهاي بالا بوده و توليد آن در مناطق شمالي كشور جايگاه ويژه‌اي دارد. تنش‌هاي مختلف محيطي با رشدي فزاينده‌ تهديدي جدي بر جنبه‌هاي كيفي توليد اين محصول محسوب مي‌شوند. اين تنش‌ها بيشتر با افزايش مقدار راديكال‌هاي فعال اكسيژن موجب خسارت‌هايي جدي و حتي جبران‌ناپذيري مي‌گردند. در اين پژوهش با اعمال تنش اكسيداتيو مصنوعي توسط محلول‌پاشي نيترات نقره (غلظت‌هاي صفر، 1 و 2 ميلي‌مولار) و اعمال پيش تيمار اسكوربيك‌اسيد (صفر و 20 ميلي‌مولار) بر اسفناج Spinacea oleracea L. (New Persian cultivar)، ويژگي‌هاي رشدي مورد ارزيابي قرار گرفت. اين ويژگيها شامل پديدگان ظاهري، سطح برگ، مقدار ماده خشك، سرعت رشد و ويژگي‌هاي كيفي شامل مقدار پروتئين، كلروفيل (a و b)، سطح تنش اكسيداتيو ياخته‌اي (سنجش TBARM و LOX) بود. صفات مورد نظر پس از اعمال تيمار در زمان‌هاي 12، 24 و 48 ساعت پس از محلول‌پاشي تيمارها ارزيابي گرديد. اين مطالعه در شرايط گلخانه در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با چهار تكرار اجرا شد. اعمال تيمارهاي آزمايشي به صورت محلول‌پاشي و در محدوده آغازين بيشينه رشد رويشي صورت پذيرفت. نتيجه‌ها نشان داد محلول‌پاشي اسكوربيك‌اسيد هيچ‌گونه اثر منفي بر ويژگي‌هاي مورد بررسي نداشت در حالي‌كه محلول‌پاشي نيترات نقره منجر به كاهش چشمگير در بيشتر ويژگي‌هاي مطلوب و هم‌چنين افزايش مقدار سطح اكسيداسيون ياخته‌اي و فعاليت آنزيم ليپوكسيژناز گرديد. نتيجه‌ بررسي مقدار بيان نسبي ژن نيترات ردوكتاز نشان داد كه كاربرد اسكوربيك‌اسيد باعث افزايش مقدار بيان ژن نيترات ردوكتاز نسبت به شاهد گرديد و از سويي كاربرد نيترات نقره مقدار بيان ژن نيترات ردوكتاز را كاهش داد. كاربرد محلول‌پاشي اسكوربيك‌اسيد 2 ساعت قبل از تيمار نيترات نقره منجر به بهبود نسبي ويژگي‌هاي مورد مطالعه گرديد.