بررسي راز و رمز تصويرگري حافظ با پرگار

A Study of the Use of Consignor in Hafez` poem

هنرورزي هاي زباني و معنايي حافظ نوعي رستاخيز شعري است كه گاه سخنش را چنان رازآلود و پيچ در پيچ نمايانده كه تفسيرها و تعليقات فراوان بر شعرش به طور عام و برخي از بيت هايش به طور خاص صورت گرفته است. اين رازآلودگي به دو سطح واژگاني و تركيبي مربوط مي شود. در رنگين كمان شعر حافظ ده بيت هست كه خواجه لفظ پرگار را در آنها به كار گرفته است و در اين مقاله از آنها به عنوان «بيت هاي پرگاري» حافظ ياد مي شود. از مجموع بيت هايي كه حافظ اين وسيله ترسيمي هندسي را در آنها به كار گرفته است برخي ساده اند و پاره اي پيچيده. به زعم نگارندگان اين مقاله، يكي از پيچيده ترين بيت هاي حافظ اين بيت است: چو نقطه گفتمش اندر ميان دايره آي به خنده گفت كه اي حافظ اين چه پرگاري بي شك شارحان و مفسران بي شماري در گره گشايي بيت هاي پيچيده حافظ سهيم بوده اند ولي بر اساس بررسي هاي انجام شده در باره بيت بالا يا شرحي ارايه نداده اند و يا «بر حسب فكر گماني كرده اند»؛ كه البته در تعبير و توصيف و توجيه بيت قانع كننده نبوده است. از اين روي اين بيت را از جمله بيت هاي مجهول شعر حافظ مي توان قلمداد كرد. مقاله حاضر تلاشي بوده است براي پرده برداري از هنرورزي ذهني و زباني حافظ در بيت هاي پرگاري، به ويژه ابهام زدايي و كشف معني بيت بالا.

Linguistic and semantic arts of Hafez is a kind of poetical resurrection, making his poems so mysterious that it leads to many interpretations and suspensions in general and some in specific. This mystery contains the levels of syntax and compounding. In Rainbow poem of Hafez consisting of ten lines, he uses the word of consignor and are usually called the consignor poem in this article. From amongst the poems in which Hafez uses this geometrical instrument, some are simple and some are complicated. To the point views of the writers of the present article, one of the most complicated distiches of Hafez: When I told the dot to come inside the circle, It said: O Hafez! what consignor this is! Undoubtedly, many interpretators and explainers have been trying to decipher these complexities, however, they have not rendered and explanation on the given distich, or they have proposed a guess which is not justifiable. Thus, this poetic line is mysterious one. The present article tries to decipher this mental and linguistic art in the consignor lines as mentioned above.