تحليل از، فرآيند سياستگذاري رويكردي مغفول‌ در مطالعات تحليل سياست‌هاي سلامت در كشورهاي درحال توسعه: جستاري در علل و رهنمودهايي براي پژوهشگران حوزه سلامت

بدون عنوان

تحليل سياست يك عبارت عمومي است كه به طيفي از تكنيك­ها و ابزارهاي مورداستفاده براي توصيف (آنچه كه دولت انجام مي­دهد يا انجام نمي­دهد)، علت­ يابي (علل يا تعيين­ كننده ­هاي سياست­هاي مختلف؛) و عارضه­ يابي (پيامدها و اثرات ناشي از سياست؛ ارزشيابي سياست) آن چه كه دولت انجام مي­دهد يا در پي انجام آن است، اطلاق مي­شود. ولي عليرغم اهميت روزافزون آن هنوز به عنوان يك حوزه مطالعاتي منسجم و يكپارچه شناخته نمي­شود [2، 1]. در ميان مكاتب نظري موجود، رويكري كه كمتر موردتوجه محققين و سياست­ پژوهان كشورهاي درحال­ توسعه­ از جمله ايران قرار گرفته، رويكردي است كه به صورت گذشته­ نگر به بررسي چرايي و چگونگي شكل­گيري تغييرات سياست‌ها فارغ از نقد يا تحليل محتوا، پيامدها يا نتايج آن­ها مي­پردازد. اينكه تغييرات چگونه و از چه مسيري به وقوع مي­ پيوندد، ايده تغييرات از كجا مي­ آيد، چرا و چگونه سياستگذاران اهداف سياست موردنظر را تعيين مي­كنند، چگونه روي اولويت­ هاي سلامتي تصميم­ گيري مي­شود، چه اقداماتي، چگونه و توسط چه كساني صورت مي­گيرد و اينكه چگونه درك حاصل از رويدادهاي به وقوع پيوسته از سوي بازيگران و شرايط كلان سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي بر سياستگذاري و پيامدهاي آن تاثير مي­گذارد، مستلزم شناخت كافي از سياستگذاري در حوزه سلامت و مجموعه عوامل تاثيرگذار بر آن است. در واقع اين رويكرد تحليلي حلقه مفقوده­اي است كه مي­تواند پژوهشگران اين حوزه مطالعاتي را در درك پيچيدگي­­هاي سياستگذاري­ و ماهيت سياسي آن ياري داده و بواسطه فراهم كردن امكان مداخله اثربخش بازيگران در طول فرآيند، زمينه تدوين سياست­هاي اثربخش­تر و اجراي موفق­ تر را ايجاد كند [3]. در پاسخ به اين سوالات، به دنبال فراخوان جهاني مبني بر استفاده از اين رويكرد جديد از تحليل در حوزه سلامت كشورهاي درحال توسعه­ در اوايل دهه 90 ميلادي، شاهد استفاده متنوع اما سطحي و كم‌عمق از نظريه­ هاي موجود براي توصيف و تبيين تغييرات سياستي در كشورهاي درحال توسعه بوده­ ايم. اما از انجايي كه سياستگذاري سلامت در اين كشورها با سياستگذاري در كشورهاي توسع ه­يافته به لحاظ ساختارهاي نهادي، بازيگران و زمينه سياستگذاري تفاوت­ هاي قابل­ ملاحظه­ اي دارند، مدل­ ها و نظريه­ هاي موجود ممكن است به طور كامل تبيين ­كننده تغييرات سياست در نظام سلامت اين كشورها نباشد. اين در حالي است كه امروزه اين كشورها به دليل پيچيده‌‌تر شدن فضاي سياستگذاري سلامت بيش از گذشته نيازمند نظريه‌‌هاي عميق‌تر هستند. نظريه‌‌هايي كه بتواند ضمن كمك به روشن شدن روابط علت و معلول ميان متغيرهاي تاثيرگذار، تفسير بهتري از عالم سياستگذاري و پارادايم فكري حاكم بر آن ارائه نمايد. از اينرو اين كشورها كماكان براي توسعه اين رويكرد تحليلي و تبيين تغييرات پيچيده اين حوزه كه مي‌تواند پيش‌زمينه طراحي‌ سياست‌هاي آتي را فراهم نمايد، به توليد يا توسعه تئوري­ها و مد­ل­هايي قوي­تر متناسب با شرايط حاكم بر فضاي سياسي خاص خود نياز دارند [5، 4] ..

بدون چكبده