نابرابري در پرداختي بيمه‌هاي درماني در ايران: طي دوره مطالعاتي 1390- 1396

Inequality in Payments for Health Insurance in Iran: During the Study Period 2011-2017

مقدمه: نابرابري­‌ها در نظام سلامت، كه به‌عنوان تفاوت­‌هاي افراد در بهره‌­مندي از سلامت و تسهيلات آن تعريف مي‌­شود؛ از جمله عوامل تعيين‌كننده سلامت، در بين افراد و گروه‌ها به شمار مي­‌روند. مطالعه حاضر به‌منظور ارزيابي وضعيت نابرابري در پرداختي بيمه­‌هاي درمان در ايران طي سال­‌هاي اخير (دوره مطالعاتي 1390- 1396)، طراحي و انجام گرديد. روش بررسي: مطالعه توصيفي-تحليلي حاضر به صورت مقطعي در سال 1397 و با استفاده از داده‌­هاي پيمايش ملي هزينه-درآمد خانوار كه به صورت ساليانه توسط مركز آمار ايران انجام مي­‌شود، طراحي و اجرا شد. در مطالعه حاضر، نابرابري در پرداختي بيمه‌­هاي درماني ايران طي سال­‌هاي 1390 تا 1396 سنجيده شد. بدين منظور، متوسط هزينه­‌هاي پرداخته شده خانوارها براي بيمه­‌هاي درماني و متوسط هزينه­‌هاي خانوار به تفكيك دهك درآمدي محاسبه و به كمك منحني­‌هاي لورنز، ضريب جيني اين هزينه‌­ها استخراج گرديد. در ادامه به‌منظور ارزيابي عدالت در پرداخت­‌هاي بيمه­اي، شاخص كاكواني نيز محاسبه گرديد. يافته‌ها: متوسط شاخص جيني براي پرداختي بيمه­‌هاي درماني در بين خانوار شهري و روستايي در كل دوره مطالعه به ترتيب 0/34 و 0/47 بود. ميزان شاخص كاكواني در تمام دوره مطالعه براي مناطق روستايي، همواره مثبت (عادلانه) بوده، در حالي كه مناطق شهري در سال‌هاي 1391-1393 منفي (ناعادلانه) بود. علاوه براين روند تغييرات متوسط شاخص كاكواني در كل كشور از سال­‌هاي 1390 تا 1392 كاهشي بوده كه نشان‌دهنده روند ناعادلانه پرداخت‌­هاي بيمه‌­اي در سال‌هاي مذكور مي‌باشد. اما در سال‌هاي 1393-1395 روند اين تغييرات افزايشي بود. نتيجه‌گيري: يافته‌­هاي مطالعه حاضر نشان داد كه وضعيت عدالت در ميزان پرداختي­‌هاي بيمه­ درماني خانوارهاي ايران به‌خصوص در مناطق شهري مطلوب نبوده؛ و لازم است جهت دستيابي به عدالت در پرداخت­‌هاي بيمه­ درماني خانوار، برنامه‌­ريزان و سياستگذاران، ضمن بازنگري در توزيع منابع در بخش بيمه‌­اي كشور، از طريق باز توزيع منابع در مناطق شهري، در كنار ارتقاي كيفي خدمات درماني با پوشش بيمه­‌اي مناسب، حفاظت مالي بيشتري را از خانوارهاي ايراني داشته باشند

Introduction: Inequalities in the health system that are defined as the differences between individuals in the enjoyment of health and its facilities, is one of the determinants of health among individuals and groups. The purpose of this study was evaluate the inequality in payment of health insurance in Iran during 2011 to 2017. Methods: The present descriptive-analytical study was designed and conducted as cross-sectional study in 2018 year, using the National Household Expenditure Survey data which is done annually by the Iranian Statistics Center. In the present study, inequality in payment of Iranian health insurance during 2011-2017 was measured. For this purpose, the average household expenditures for health insurance and average household expenditures were calculated, and by the Lorenz curves, the Gini coefficient of these expenditures was calculated. Then, in order to assess the fairness of insurance payments, the Kakwani index was calculated. Results: The average Gini index for health insurance payments between urban and rural households during the whole study period was 0.34 and 0.47, respectively. Kakwani index values were always positive for rural areas throughout the study period, while urban areas were negative for 2012-2014. In addition, the trend of average changes in the Kakwani index across the country declined from 2011 to 2013, indicating an uneven trend in insurance payments in those years. But in the years 2014-2016 the trend of these changes was incremental. Conclusions: The findings of the present study showed that the equity status of Iranian households' insurance payments was not favorable especially in urban areas; and it is necessary to achieve equity in the payments of family health insurance, planners and policymakers while reviewing the redistribution of resources in the country's insurance sector by redistributing resources in urban areas, along with improving the quality of covered health services. Proper insurance provides adequate financial protection for Iranian households.