به‌ كارگيري مدل‌ بندي شكنندگي در تحليل توأم وقايع بازگشتي به همراه رخداد پاياني و كاربرد آن در داده‌هاي پزشكي: مطالعه همگروهي

Multivariate Frailty Modeling in Joint Analyzing of Recurrent Events with Terminal Event and Its Application in Medical Data

مقدمه و اهداف: ‌در بسياري ازموقعيت‌هاي پزشكي، افراد مي‌توانند پيشامدهاي بازگشتي را با يك پيشامد پاياني تجربه كنند. درصورتي كه پيشامد پاياني به عنوان سانسور در نظرگرفته شود، ممكن است از پذيره استقلال در آناليز داده‌هاي بقا تخطي شود. در اين مطالعه، با استفاده از يك مدل شكنندگي سعي شده تا به طور توأم، پيشامدهاي بازگشتي عود به‌همراه رخداد نهايي مرگ بيماران مبتلا به سرطان پستان مدل‌بندي شود. روش كار: دراين مطالعه همگروهي گذشته‌نگر، تعداد 443 بيمار مبتلا به سرطان پستان ثبت شده در مركز تحقيقات سرطان بيمارستان شهداي تجريش، مورد بررسي قرارگرفتند. در اين مطالعه، ازمدل ليو براي مدل‌بندي توأم پيشامدهاي بازگشتي و مرگ استفاده شد، كه در آن از يك شكنندگي مشترك با توزيع گاما استفاده شد. اجراي مدل و تحليل داده‌ها در بسته Frailtypack نرم‌افزار R نسخه 3.4.1 انجام شد. يافته‌ها: تعداد 443 زن مبتلا به سرطان پستان مورد بررسي قرار گرفتند. تحليل يك‌متغيره و چندمتغيره براي اين بيماران انجام شد. از اين تعداد، براي 338 بيمار (3/76 درصد)پيشامد عود رخ داده بود و 105بيمار (23/7%) سانسور شده بودند. يافته‌ها به‌دست آمده از مدل ‌شكنندگي توأم نشان داد كه خطر نسبي عود در بيماران داراي سابقه فاميلي درجه ‌يك در مقايسه با ساير افراد 36 درصد بيش‌تر بوده است (0/05>P) هم‌چنين خطر نسبي عود در بيماران با مرحله 3 بيماري 19% بيش‌تر نسبت به ساير مراحل و همين‌طور خطر نسبي عود در بيماراني كه شيمي درماني انجام داده‌اند، 2/5 برابر بيش‌تر از بيماران بدون سابقه شيمي‌درماني به‌دست آمد. نتيجه‌گيري: در اين مطالعه،مدل ارايه شده علاوه بر قابليت مدل‌بندي هم‌زمان پيشامدها، مي‌تواند به پيشگيري از شيوع بالاتر ابتلا به رخداد نهايي (مرگ) و در نتيجه كاهش عوارض نامطلوب ناشي از بيماري‌هاي برگشت‌پذير كمك‌كننده باشد.

Background and Objectives: In many medical situations, people can experience recurrent events with a terminal event. If the terminal event is considered a censor in this type of data, the assumption of independence in the analysis of survival data may be violated. This study was conducted to investigate joint modeling of frequent events and a final event (death) in breast cancer patients using a frailty model. Methods: In this retrospective cohort study, 443 patients with breast cancer registered at the Hospital of Shohadaye Tajrish Cancer Research Center were studied. The model of Liu (2004) was applied for joint modeling of recurrent events and a terminal event in which a shared frailty with gamma-distribution was used. Data modeling and data analysis were done using the R software. Results: Four hundred and forty three women with breast cancer were studied. Univariate and multivariate analysis were performed in these patients. Of these, 338 cases (76.3%) had recurrence events, and 105 (23.7%) were censored. The obtained results of joint frailty model indicated that the relative risk of relapse in patients with a positive first-degree family history was 36% higher than that of other people (P<0.05). The relative risk of relapse in patients with stage 3 disease was 19% more than other stages and also the relative risk of relapse in patients with chemotherapy was 2.5 times higher than those without chemotherapy. Conclusion: In this study, the presented model, in addition to simultaneous modeling capability of the event, could help prevent a higher prevalence of the terminal event (death) and thus reduce the adverse effects of reversible diseases.