پديد آورندگان :
نعماني، فاروق دانشگاه علوم پزشكي تهران - دانشكده بهداشت - گروه علوم مديريت و اقتصاد بهداشت، تهران، ايران , يحيوي ديزج، جعفر دانشگاه علوم پزشكي تهران - دانشكده بهداشت - گروه علوم مديريت و اقتصاد بهداشت، تهران، ايران
چكيده فارسي :
مقدمه: محدوديت هاي مالي و اقتصادي يكي از مهم ترين موانع دسترسي به خدمات مراقبت هاي سلامت به شمار مي روند و بنابراين، حفاظت مالي از گيرندگان خدمات در برابر هزينه‌هاي سلامت، با استفاده از مكانيسم بيمه، يكي از راهكارهاي اصلي دستيابي به پوشش همگاني سلامت، در جوامع شناخته مي شود. برهمين اساس پژوهش حاضر نيز با هدف تبيين وضعيت پوشش بيمه درماني و تأثير آن بر هزينه‌هاي كمرشكن بين خانوارهاي ايراني طراحي و اجرا شد.
روش بررسي: مطالعه حاضر به صورت مقطعي در دوره مطالعاتي 1394تا 1396 و با استفاده از داده هاي پيمايش هزينه - درآمد خانوار مركز آمار ايران انجام شد. پس از استخراج و پالايش داده هاي خام، به منظور دستيابي به هدف مطالعه، داده هاي مربوط به 114هزار و 375 خانوار وارد مطالعه شدند. سنجش شـاخص هزينـه هـاي كمرشـكن سلامت در مطالعه حاضر براساس تعريف سازمان جهاني بهداشت انجام شد. استخراج داده ها با استفاده از نرم افزارهاي كاربردي MSAccess2013 و MSExcel2013 و تحليل داده ها به كمك نرم افزارSTATA v.14.1 براساس تكنيك رگرسيوني لاجيت انجام شد.
يافته ها: نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه پوشش بيمه اي در مناطق روستايي (66/77 درصد) بيشتر از مناطق شهري (71درصد) بود. در مناطق روستايي، شهري و كل كشور به ترتيب بيمه سلامت، تأمين اجتماعي و خدمات درماني بيشترين جامعه را تحت پوشش قرار مي دادند. تأثير مثبت پوشش بيمه اي بر پيشگيري از احتمال مواجهه خانوارها با هزينه هاي كمرشكن سلامت مشاهده نشد. عواملي مانند افزايش تعداد سالمندان در خانوارها، نداشتن منزل شخصي، ساكن مناطق روستا بودن، درآمد پايين خانوار، تعداد شاغل كمتر در خانوار به عنوان عوامل موثر بر افزايش احتمال ابتلا به هزينه هاي كمرشكن سلامت شناسايي شدند
تتيجه گيري: طبق نتايج مطالعه حاضر به نظر مي رسد بيمه هاي درماني پايه نتوانسته اند از ابتلاي خانوارهاي ايراني به هزينه هاي كمرشكن سلامت جلوگيري كنند. با وجود اينكه عوامل اجتماعي و اقتصادي ديگري نيز در مواجهه با هزينه هاي كمرشكن ممكن است دخيل باشند، اما آنچه به طور واضح به نظر مي رسد، اين است كه خانوارهاي ايراني داراي بيمه درماني از خطر مواجهه با هزينه هاي كمرشكن سلامت در امان نبوده‌اند. بنابراين در كنار اصلاحات سياست هاي بيمه اي لازم است به ساير عوامل اجتماعي و اقتصادي موثر بر اقتصاد سلامت خانوار نيز توجه شود.
چكيده لاتين :
Introduction: Financial and economic constraints are among the most important barriers to accessing health care services. Therefore, protecting the recipients of health services against the cost of health by using the insurance mechanism is one of the main strategies for achieving universal health coverage in societies; accordingly, the present study was designed and implemented to explain the status of health insurance coverage and its effect on catastrophic health expenditure among Iranian households.
Methods: This cross-sectional study was conducted in 2015-2018 using the Household Expenditure Survey data by Statistics Center of Iran. After data extraction and data cleaning, data on 37962 households were included in the study. Catastrophic health expenditure index was calculated based on WHO definition. Data were extracted by MSAccess2013 and MSExcel2013 and analyzed using Logit regression technique
with STATA v.14.1.
Result: The results of this study showed that insurance coverage in rural areas (77.66%) was more than urban areas (71%). In rural areas, urban and countrywide, respectively, health insurance, social security and health insurance covered the most of the population. There was no positive effect of insurance coverage on probability of households facing catastrophic health expenditures. Factors such as increasing number
of elderly in households, being rented, being rural, income, unemployed were identified as contributing factors to the increased probability of facing catastrophic health expenditures.
Conclusion: According to the results of the present study, it seems that health insurance has not been able to prevent Iranian households with catastrophic health expenditures. While other socioeconomic factors may also be contributing to catastrophic health expenditures, what seems to be clear is that Iranian households with health insurance have not been exposed to the risk of being exposed to catastrophic health expenditures. Therefore, along with insurance policy reforms, other socioeconomic factors affecting the health of the household should also be considered.
