به سوي برنامه ريزي در عصر جديد؛ مطالعه تطبيقي برنامه ريزي شهري و منطقه اي با آينده پژوهي

Towards Planning In the New Age; Comparative study of Urban and Regional Planning with Futures Studies

جهان معاصر در آستانه ي تحولات و دگرگوني هاي شگرف و بي بديلي است. سونامي هاي تغيير، تمامي آموزه هاي كهن و نظريه پردازي هاي خردمندانه فلسفي را به چالش مي خوانند. ظهور ناپيوستگي‌هاي شگفتي‌ساز در عصر اطلاعات و افزايش شديد عدم قطعيت‌ها در حوزه‌هاي مختلف، برنامه‌ريزي براي سامانه هاي پيچيده شهري را با دشواري هاي فراواني همراه كرده است. به ديگر سو تحولات تهيه و اجراي طرح‌هاي توسعه شهري به خصوص در نيم قرن گذشته نشان مي‌دهد به رغم تهيه و اجراي هزاران طرح توسعه شهري، چه از منظر فرايند و چه از دريچه ي نتيجه، مداخلات ما در شهر و منطقه ايراني اخير فرجامي روشن نداشته است. از اين رو تغيير نگرش در فرايند و تحول در ابزارهاي برنامه‌ريزي، با استفاده از رويكردهاي نوين امري ضروري است. بدين منظور تحقيق حاضر، به تطبيق و برهم نهاد پارادايم هاي برنامه ريزي شهري رايج و آينده پژوهي پرداخته و چگونگي گذار از رويكردهاي «اكتشافي» به «هنجاري» و از «آينده هاي قطعي» به «چندگانگي و آينده‌هاي بديل» را تبيين نموده است. از آن ره با استنتاج از نتايج چنين مطالعات تطبيقي، بايستي طرح هاي توسعه شهري، از مفاهيم پيش‌بيني و كشف آينده عبور كرده و به حوزه آينده‌پژوهي و آينده نگاري كه رسالتش، نگاشت و معماري آينده است، دست يازند.

Today’s world faced with dramatic and unique changes. The tsunami of change challenges all ancient doctrines and rational philosophical theories. Appearance of surprising discontinuity in information era and sharp increase of uncertainties in different grounds, make planning for urban complex systems much harder. According to the Changes, in the last half century, in spite of making and implementing thousands of urban development plans, from the viewpoints of process and consequences, our interventions in the Iranian cities and regions, didn’t have any clear end. So by using the new methods, changing the insight in the process and tools of planning is necessary. In this regard, the present research, has compared and contrasted prevalent urban planning paradigms and futures studies and also stated how the transition from "exploring" paradigms to "normative" forms and from "definite" futures to “multiplicity” and "alternative” futures. By getting the results of such comparative studies, the urban development plans should pass the forecasting and discovering future and get to the futures studies and foresight that aim at mapping and making future.