تبيين نقش مباني انسان‌ شناختي سياست سكولار در تحقق حقوق شهروندي و مقايسه آن با مباني اسلام

Explanation of the Role of Anthropological Foundations of Secular Politics in Realization of Citizenship Rights and Its Comparison with Islamic Foundations

حقوق شهروندي، از ضروريات جامعه انساني است و حكومت‌ها نيز بر اساس مباني انسان‌شناختي خود، درباره آن، سياستگذاري مي‌كنند. هدف مقاله، پاسخ به اين سؤال است كه مباني انسان‌شناختي سياست سكولار در تحقق حقوق شهروندي چه نقشي دارد و تمايز آن با مباني اسلام چيست؟ در پژوهش حاضر با شيوه تحليل تطبيقي ـ مقايسه‌اي به اين مسأله پرداخته شد. يافته‌هاي تحقيق، نشان مي‌دهد كه شهروندان در سياست سكولار، محكوم قوانين طبيعي و بشري بوده و محق، خودخواه و خودمحورند و از قيد ارزش‌هاي الهي، كاملاً آزاد و رهايند؛ اين سياست، به چندگانگي ذاتي ميان انسان‌ها قائل است و به ماديات و قدرت، گرايش دارد. منزلت و ارزش شهروندان در اين نگاه، به گونه‌اي است كه او در جهت التذاذ هرچه بيشتر، سلطه عقل بر شريعت و نفي انسان كامل، قدم برمي‌دارد. اين تصوير مادي‌انگارانه از انسان، موجب شده تا سياست، به تدبير حقوق مادي و رفاهي انسان، محدود شود و انسان، اسير تمايلات نفساني گردد، اما سياست اسلامي، انسان را توحيدمحور و فضيلت‌محور دانسته و دنيا را مزرعه آخرت مي‌داند. در اين نگاه، آزادي حقيقي شهروند، با خداپرستي به دست مي‌آيد. همچنين همه ابعاد و نيازهاي فطري انسان را در نظر دارد و درصدد اقامه عدل و تنظيم امور فردي و اجتماعي و دستيابي به سعادت دنيا و آخرت اوست. بنابراين ديدگاه اسلام برخلاف نگاه سكولاريسم، از شناختي همه‌جانبه به حقوق و نيازهاي انسان برخوردار است.

Citizenship rights are among the necessities of human society and governments make policies about them based on their anthropological foundations. The current study aims at answering the question that what roles do anthropological foundations of secular policy play in the realization of citizenship rights and what is its difference with Islamic foundations? In the present study, the latter issue has been assayed based on a comparative analysis method. The research findings show that the citizens in secular policy are condemned to natural and human law and are selfish and egotist and free from divine values; this policy believes in multifaceted essence of human beings and defends the material interests and power. Thus conceived, citizens seek to reach the utmost pleasure via the domination of reason over the religion and denial of Perfect Man. This materialistic picture of human being has caused the politics to be limited to human material rights and welfare and in this way man becomes bogged down in the swamp of carnal desires; but in Islamic politics, man is defined based on monotheism and human virtues and the world is described as the farm of otherworld. Seen from this perspective, true citizenship freedom can be merely achieved via monotheism. Moreover, all primordial aspects and needs of man are taken into account and everything is arranged for the administration of justice and regulation of individual and social affairs and human worldly and otherworldly happiness. Therefore, Islamic worldview, contrary to secularism, enjoys a comprehensive knowledge of human rights and needs.