عنوان مقاله :
واكاوي و آسيب‌شناسي مديريت منابع آب در ايران (نمونه‌ي پژوهشي: استان زنجان)
عنوان به زبان ديگر :
(Pathology of Water Resource Management in Iran (Case Study: Zanjan Province
پديد آورندگان :
متقي، افشين دانشگاه خوارزمي، تهران , ربيعي، حسين دانشگاه خوارزمي، تهران , محمدعلي پور، فريده دانشگاه خوارزمي، تهران , اميدي، مسعود دانشگاه خوارزمي، تهران
كليدواژه :
آب , نهادهاي قدرت , آمايش سرزمين , مركز - پيرامون , استان زنجان
چكيده فارسي :
آب به‌عنوان يكي از مهمترين بنيادهاي زيستي و منبع جغرافيايي استراتژيك، نقش مهمي در سياست‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي ايران داشته است. موقعيت جغرافيايي ايران و قرارگيري بخش‌هاي بزرگي از آن روي كمربند خشك جهاني، مسئله‌ي آب را به‌عنوان يكي از دغدغه‌هاي مهم تبديل كرده است. در اين ميان، استان زنجان به‌عنوان يكي از واحدهاي فضايي درون كشوري، در چند سال گذشته با مسائلي متعددي در زمينه‌ي منابع آب مواجه شده است. كاهش حجم آب، فرونشست دشت‌ها، كاهش آب‌هاي زيرزميني و نيز تغييرات منفي در حوضه‌هاي آبريز خزر و مركزي به عنوان دو آبريز مهم مرتبط با اين استان، به مسئله‌ي آب و پيامدهاي سياسي، اجتماعي، اقتصادي و زيست‌محيطي در اين استان اهميت خاصي بخشيده است. در اين راستا، تحقيق حاضر با روش توصيفي-تحليلي به آسيب‌شناسي مديريت منابع آب در استان زنجان در دو بُعد «برخورداري از نهادهاي قدرت» و «جايگاه استان در سند بالادستي طرح آمايش كشور» پرداخته است. نتايج، نشان مي‌دهد كه در ميان نهادهاي مرتبط با حوزه‌ي آب، مانند وزارت نيرو، وزارت جهاد كشاورزي و وزارت كشور، هيچ كدام از وزيران در طول دوره‌هاي مختلف دولت‌ها در ايران از استان زنجان نبوده‌اند. همچنين، استان زنجان در سند بالادستي آمايش كشور، به عنوان يك منطقه‌ي حاشيه‌اي و تحت سيطره‌ي هسته‌ي مركزي تهران قرار گرفته است. مجموعه‌ي اين دو فرايند، سبب شده است تا سياست‌گذاري‌هاي مرتبط با منابع آب از سوي مركز به اين استان تحميل شود. اين سياست‌گذاري‌ها به دليل مركزيت‌گرايي و عدم توجه به محلي‌گرايي، نتوانسته است برنامه‌ريزي كارآمدي براي مديريت منابع آب استان زنجان در پيش گيرد.
چكيده لاتين :
The geographic location of Iran and its large sections on the global dry belt have made water a major concern. Meanwhile, Zanjan province as one of the internal space units in the past few years has faced numerous problems in the field of water resources. Reduction of water volume, subsidence of plains, decrease of groundwater and also negative changes in Caspian basin and central basins as two important watersheds related to this province, to water issue and political, social, economic and biological consequences - The environment in this province has been very important. In this regard, the present study uses a descriptive-analytical methodology to assess the management of water resources in Zanjan province in two dimensions: "having power institutions" and "status of the province in the upstream document of the country's pl@n". The results indicate that among the institutions related to the water domain, such as the Ministry of Energy, the Ministry of Agriculture and the Ministry of Interior, none of the ministers during the various periods of government in Iran was from Zanjan province. In addition, Zanjan province is located in the upper reaches of the country, as a marginal area under the central core of Tehran. The collection of these two processes has led to the imposition of policies related to water resources from the center to the province. Due to centralization and lack of attention to localism, these policies have failed to make efficient planning for Zanjan province water resources management.
عنوان نشريه :
جغرافيا (برنامه ريزي منطقه اي)
