تحليل ادله و مباني مشروعيت شروط با تأكيد بر شرط تنصيف دارايي زوج با رويكردي به حقوق شهروندي

Analysis of Reasons and Basics of Terms’ Legitimacy Emphasizing on Couple Asset Dividing Terms with a Citizenship Rights Approach

در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران اصولي را مي‌توان يافت كه به طور صريح يا ضمني بر مسأله اخلاق و حقوق شهروندي اختصاص يافته است، حتي فصل سوم قانون اساسي با عنوان حقوق ملت را مي‌توان بن‌مايه تدوين منشور حقوق شهروندي دانست. حقوق شهروندي در دو حوزه با اخلاق رابطه پيدا مي‌كند؛ يكي اين‌كه حق‌ها بر اساس مكتب اخلاق‌گرايي مي‌تواند نشأت‌گرفته از اخلاق باشند و ديگر اين‌كه در اجرا و تفسير اين حق بايد موازين اخلاقي كه در رأس آن حقوق بشر و حفظ كرامت انسان‌ها است، رعايت گردد. حقوق شهروندي يكي از مظاهر اخلاقي‌بودن است. برخي معتقدند حقوق يكي از مظاهر اخلاق است و حقوق شهروندي هم زيرمجموعه همين حقوق مي‌باشد. دولت‌ها بهترين سرلوحه در تحقق اخلاق حقوق شهروندي هستند. يكي از ساز و كارهاي نظام حقوقي ايران براي حاكميت اخلاق في‌مابين زوج و زوجه اين است كه حقي با عنوان شرط تنصيف دارايي زوج براي زوجه در نظر گرفته است. بدين معنا چنانچه طلاق به درخواست زوجه نباشد و نيز طلاق مستند به سوء رفتار زوجه نباشد و زوجه تمام وظايف زناشويي خود را اعم از تمكين عام و خاص انجام دهد و زوج نيز هنگام طلاق دارايي‌هاي مثبتي داشته باشد كه ديون و بدهي‌ها را از آن خارج كرده باشد، از نظر قانونگذار نصف اموال و دارايي‌هاي موجود زوج به زوجه انتقال مي‌يابد و اين شرط ضمن عقد چهره حمايتي و جنبه اخلاق‌مدارانه دارد و از اين جهت، زوجه پس از متاركه از گزند آسيب‌هاي اجتماعي در امان مي‌ماند. وجود اين شرط و مشروعيت آن به زندگي‌هاي مشترك زناشويي امنيت و اخلاق بخشيده، موجبات تقويت اين رابطه را فراهم ساخته، مباني خانواده را تحكيم نموده و آمار طلاق را كاهش مي‌دهد. مسلماً شناسايي شرط تنصيف دارايي زوج در راستاي اجراي حقوق شهروندي است.

In Islamic Republic of Iran constitution, we could find principles that refer to ethical and citizenship right issue explicitly or implicitly. Even, we could consider the third chapter of the constitution as citizenship right as the cornerstone of the codifying of citizenship rights charter. The citizenship right related to ethic in two areas. First, these rights could be originated from ethic based on moralism school. Second, ethical standards, which human right and maintaining human dignity are at the top, must be met in the exercising and describing of these rights. Citizenship right is one of the manifestations of being ethic. Some believed that law is one of the manifestations of the ethic and citizenship right is subset of such law. The governments are the best symbol to meet citizenship right ethic. One of the Iran law mechanisms to govern ethic between couples is that a right as man’s asset dividing condition is considered for the wife, i.e. if the divorce is not requested by wife, or the divorce is not based on the misbehavior of the wife and the wife has met all his duties including general and specific obedience, and when divorcing, the man has positive assets which he has no debt, the half of his assets transfer to wife based on legislator. Such condition is an ethical-based law and its goal is that the wife is not faced with social harms after divorcing. Such condition and its legitimacy give security and ethic to marital life of the couples and enhance their relationship, consolidate the family and reduce the divorce level. No doubt, recognizing the condition of man’s assets dividing is in accordance with citizenship rights.