مطالعه رفتار شناسي زنبور عسل نسبت به گياهان دارويي مراتع چهارباغ

Studying ethology of honey bee towards medicinal plants in the Chaharbagh rangelands

هدف از انجام تحقيق حاضر شناسايي گياهان دارويي مورد استفاده زنبورعسل و تعيين ميزان جذابيت آن­ها در مراتع ييلاقي چهارباغ استان گلستان است. بدين منظور، جهت بررسي رفتارشناسي زنبورعسل نسبت به گياهان دارويي، تعداد 100 پلات يك مترمربعي تا شعاع 1500 متري از اطراف زنبورستان انداخته شد و مورد بررسي قرار گرفت. به طوري كه درصد پوشش گياهي هر يك از گياهان در پلات مورد نظر ثبت گرديد و تركيب گونه ها محاسبه شد. براي تعيين ميزان جذابيت گياهان مورد استفاده زنبورعسل سه معيار زمان، تعداد زنبور و فاصله در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه تعداد 37 گونه مورد استفاده زنبور عسل هستند كه به 16 خانواده گياهي تعلق داشتند. بطوريكه بيشترين درصد خانواده ­هاي گياهي مورد استفاده زنبور عسل مربوط به خانواده­هاي مركبان برابر با 21/62 درصد، نعنائيان برابر با18/92 درصد و بقولات برابر با 16/22 درصد را شامل ­شدند. براي تعيين جذاب­ترين گونه، پنج گياه دارويي آويشن، كاسني، گون، گل ماهور و مريم نخودي به عنوان گياهان دارويي غالب منطقه انتخاب شدند. بيشترين تعداد زنبور در فاصله تا 500 متري مكان زنبورستان قرار داشتند و در بازه زماني صبح بيشترين تعداد زنبور از شهد و گرده گياهان دارويي استفاده مي­كردند. براي كل منطقه نيز، به ترتيب گون، آويشن، گل ماهور، كاسني و مريم نخودي بالاترين امتياز جذابيت را كسب كردند.

The object of this research was to identify the medicinal plants using by honey bee and determining their attractiveness in the rural rangelands of Chaharbagh, Golestan province. For this purpose, to investigate the honey bee behavior towards medicinal plants, 100 1m2 plots were laid out in the 1500 m around bee keeping point. The canopy cover of each plant was recorded and the species composition was calculated. Three criteria consisting of time, the number of bees and distance from bee keeping point were evaluated. Results showed that the most plant families using by honey bees were Asteraceae equal to 21.62%, Lamiaceae equal to 18.92% and Fabaceae equal to 16.22%. Five plant species of Thymus kotchyanus, Teucrium polium, Astragalus gossypinus, Verbascum phlomoides and Cichorium intybus L. were selected as the dominant medicinal plant species in the study area. The most numbers of bees were in the circle of 500 m from bee keeping point and in the morning the most of bees were using medicinal plants. For the total area, the most attractive plant species was Astragalus gossypinusand and then, Thymus kotchyanus, Verbascum phlomoides, Cichorium intybus L.and Teucrium polium were the attractive plants.